Tôi 43 tuổi, vừa rồi đi khám bệnh thì phát hiện cholesterol cao nên phải uống thuốc hạ cholesterol nhóm statin.
Tôi 43 tuổi, vừa rồi đi khám bệnh thì phát hiện cholesterol cao nên phải uống thuốc hạ cholesterol nhóm statin. Bác sĩ dặn tôi rất kỹ là cần phải uống thuốc vào buổi tối. Xin cho biết vì sao thuốc phải uống như vậy?
Phan Xuân Thắng (Hà Nội)
Statin là nhóm thuốc được khuyến cáo như là chọn lựa đầu tiên trong việc giảm lipoprotein cholesterol thấp (LDL-C). Mặc dù cholesterol là chất không thể thiếu đối với chức năng hoạt động của tế bào nhưng nếu thừa LCL-C sẽ dẫn đến xơ vữa động mạch, hình thành mảng bám trong động mạch và kết quả đưa đến bệnh động mạch vành (CAD), nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Dùng thuốc LDL-C từ liệu pháp statin sẽ làm giảm tỉ lệ tử vong từ các nguy cơ này. Tuy nhiên, điều quan trọng là uống thuốc vào thời điểm nào và uống thuốc như thế nào để mang lại hiệu quả lớn nhất và giảm tối đa các tác dụng phụ do thuốc gây nên.
Do cholesterol đến từ chế độ ăn uống và một số lượng đáng kể được sản xuất từ nội sinh. Trước đây, người ta cho rằng việc sản xuất cholesterol của con người có thể tính được theo chu kỳ trong tự nhiên nên việc chỉ định dùng thuốc cũng có những khác biệt. Nhưng với các nghiên cứu mới đây theo quy mô lớn trên người đã lưu ý đến kết quả khác hẳn: việc sản xuất cholesterol lớn nhất từ gan trong các giai đoạn nhịn ăn. Chính các nhịp sinh học của tổng hợp cholesterol trong lúc đói đã đưa ra khuyến nghị rằng statin được chỉ định dùng trước khi đi ngủ để đạt nồng độ thuốc cao nhất khi cơ thể tổng hợp cholesterol nội sinh là cao nhất và thuốc mang lại hiệu quả tốt nhất.
Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều statin với các dược động học khác nhau, để phù hợp cho nhiều đối tượng bệnh nhân nên không phải thuốc statin nào cũng phải uống vào lúc buổi tối, mà tùy vào thời gian bán thải của thuốc (ngắn hoặc dài) sẽ có thời điểm uống thuốc khác nhau. Chẳng hạn như simvastatin, fluvastatin, lovastatin có thời gian bán thải ngắn so với các loại thuốc khác trong nhóm và được yêu cầu chỉ định dùng trước khi ngủ để tối đa hóa hiệu quả - cho phép hiện diện nồng độ statin lớn nhất khi nội sinh tổng hợp cholesterol là cao nhất. Các statin khác như rosuvastatin, atorvastatin, pitavastatin và pravastatin có thời gian bán thải dài hơn, cho phép duy trì nồng độ thuốc điều trị trong thời gian 24 giờ nên có thể thay đổi thời điểm dùng thuốc.
Trong thư, bạn không nói rõ đã được chỉ định dùng statin nào, nhưng nếu được khuyên dùng buổi tối, có lẽ là statin bán thải ngắn. Do đó, bạn cần phải lưu ý dùng thuốc đúng vào thời điểm mỗi ngày và dùng thuốc đúng liều theo chỉ định của bác sĩ. Cần tái khám đúng định kỳ hoặc khám ngay nếu có biểu hiện khác thường trong quá trình dùng thuốc.
DSLS. Bành Đức Hòa