Dân gian có câu "Trăm thứ canh không hành không ngon" đủ nói lên tầm quan trọng của củ hành ta (còn gọi hành hoa, hành hương) trong ẩm thực của người Việt.
Dân gian có câu "Trăm thứ canh không hành không ngon" đủ nói lên tầm quan trọng của củ hành ta (còn gọi hành hoa, hành hương) trong ẩm thực của người Việt. Hành là một gia vị không thể thiếu để chế biến thức ăn, làm món ăn thêm ngon miệng, hấp dẫn. Tuy nhiên, hành còn được coi là vị thuốc kháng sinh tự nhiên chữa bách bệnh.
Theo Đông y, hành hoa vị cay, tính bình, không độc, có khả năng giải cảm, hoạt huyết, dùng làm thuốc ra mồ hôi, lợi tiểu, sát khuẩn, chữa cảm sốt, nhức đầu, phù thũng, an thai, sáng mắt, lợi ngũ tạng. Hành còn kích thích thần kinh, làm tăng bài tiết dịch tiêu hóa, phòng ngừa ký sinh trùng đường ruột, trị tê thấp. Dùng ngoài chữa mưng mủ. Nước hành nhỏ mũi giúp chữa ngạt mũi cấp tính, mạn tính, viêm niêm mạc mũi. Sau đây là một số cách dùng hành hoa làm thuốc.
Chữa cảm sốt không ra mồ hôi, nhức đầu, ngạt mũi, sợ gió, nước tiểu trong:
Củ hành tươi 30g, gừng tươi 10g, chè hương 10g, sắc uống nóng, đắp chăn cho vã mồ hôi.
Hoặc hành 10g, tía tô 10g, bạc hà 10g, kinh giới 10g, sả 10g, lá tre 10g. Tất cả cho vào nồi, đổ nước đun sôi kỹ để xông. Xông xong uống 1 bát nước lá rồi đắp chăn kín.
Hoặc vài chục cây hành cả rễ, cắt bớt lá xanh; 3 lát gừng; 1 nhúm gạo. Gạo vo sạch, hành gừng rửa sạch cho vào nồi nấu cháo, cháo chín cho ra bát, vắt thêm chanh vừa chua, ăn nóng xong đắp chăn kín.
Chữa cúm: cây hành hoa cả rễ 10 cây, 3 lát gừng. Tất cả cho vào nồi đổ nước sắc kỹ, pha đường uống khi còn nóng.
Chữa ho: hành hoa 60g, gừng tươi 10g. Tất cả cho vào nồi đun kỹ để xông miệng mũi, ngày 2 - 3 lần. Hoặc hành 5g ngâm mật ong qua đêm, lọc bỏ bã rồi pha một chút rượu uống. Cách 2 - 3 giờ uống một lần. Bài này chữa ho do cúm, do hút thuốc lá hay hen phế quản đều được.
Chữa khản tiếng: Ăn hành củ sống, giã hành bọc vải đắp lên cổ.
Chữa đau bụng, lạnh chân tay: Giã giập hành cả rễ và lá, để hành lên bụng, lăn chai nước nóng lên, khi hành nát lại thay hành khác. Khi vã mồ hôi, đun nước gừng khô uống nóng.
Chữa đau bụng giun: củ hành tươi 5g ép lấy nước, trộn với 5ml dấm uống hết một lần.
Chữa tiêu chảy: hành củ 5g, quả táo tây 5g sắc nước uống.
Chữa đi tiểu ra máu: đun kỹ hành 5g, nghệ 5g uống lúc còn nóng, ngày 2 lần.
Chữa đại tiện, đầy hơi, tức thở: hành hoa 2 củ, gừng 1 lát, muối 1 thìa. Tất cả giã nhỏ, hơ nóng gói vào vải buộc vào rốn. Nếu nửa giờ chưa thông, thay liều khác.
Lương y Đỗ Văn Cường