Tuổi dậy thì được coi là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng của cuộc đời từ một đứa trẻ thành người lớn...
Tuổi dậy thì được coi là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng của cuộc đời từ một đứa trẻ thành người lớn, thể hiện bằng cả một tập hợp những biến đổi hình thể, tâm sinh lý, nhất là tính dục. Đó là kết quả sự chín muồi của các tuyến sinh dục nam và nữ. Cơ thể tâm sinh lý của các em có những phát triển đột biến mới. Cha mẹ cần chia sẻ và định hướng cho các em ra sao trong giai đoạn chập chững này để các em bước vào đời hoàn thiện hơn, lạc quan hơn? Để có cái nhìn thực tế hơn về lứa tuổi này, bài viết dưới đây sẽ là một cẩm nang cho cả các bậc cha mẹ và các em.
Tư vấn sức khỏe cho tuổi dậy thì.
Tuổi dậy thì và những khác biệt giữa hai giới
Những biến đổi hình thể ở con gái: Ở nữ dấu hiệu dậy thì đầu tiên nhìn thấy được là núm vú. Núm vú to ra tương ứng với một quầng sắc tố bao quanh giữa tuổi lên 8 và 13, cùng với đó lông mu bắt đầu mọc, tiếp đến mọc lông nách với mức độ ít sau đó lông mọc nhiều dần và quăn. Môi lớn và môi bé của cơ quan sinh dục ngoài cũng phát triển to và dày lên, mỗi người có đặc điểm riêng không ai giống ai. Bên trong bộ phận sinh dục nữ ở tuổi dậy thì cũng diễn ra những biến đổi lớn mà mắt ta không nhìn thấy được như âm đạo, tử cung đều lớn lên. Hai buồng trứng bắt đầu chức năng tiết hormon sinh dục nữ và phóng noãn (rụng trứng). Niêm mạc tử cung bắt đầu tăng trưởng và tự thải theo chu kỳ cùng với một lượng máu ra theo mà người ta gọi là chu kỳ kinh nguyệt. Và bắt đầu thấy kinh muộn hơn 2 đến 2,5 năm khi vú phát triển. Đó chính là dấu hiệu đánh dấu dậy thì thực sự. Từ đây người con gái bắt đầu có khả năng thụ thai và sinh con.
Tuổi dậy thì ở con trai: Tinh hoàn bắt đầu to ra khi các em 9,5 tuổi, thể tích lớn nhất đạt xấp xỉ 9-10cm3. Bắt đầu xuất hiện những sợi ria lún phún, ở nách bắt đầu có lông, vỡ giọng nói, những sợi lông, những chòm lông xuất hiện ngày càng nhiều ở xương mu, quanh bìu. Nhưng quan trọng nhất là chuyện mộng tinh. Cậu bé ngủ say thấy mộng mị ngọt ngào rồi xuất tinh cả ra quần rất xấu hổ để lại những ấn tượng kỳ lạ đầu tiên trong đời. Hiện tượng này chứng tỏ bộ phận sinh dục của cậu bé hoạt động bình thường. Các hormon đã vào việc, tinh trùng bắt đầu được sản xuất. Nếu dại dột quan hệ tình dục với con gái dậy thì lúc này có thể trở thành cha nhí với bao nhiêu hệ luỵ đau khổ cho mình và cho người khác. Dương vật dài ra, to ra có độ cứng lớn khi bị kích thích cơ học bằng tay (thủ dâm). Ngược lại, nếu trong suốt những năm tuổi dậy thì không một lần mộng tinh, dương vật không phản ứng linh hoạt và mạnh mẽ, thì sự phát triển tính dục không bình thường.
Dinh dưỡng tuổi dậy thì
Ở cái “tuổi ăn tuổi ngủ”, bạn cần nạp nhiều chất dinh dưỡng. Các cụ vẫn dạy “ăn sam ăn xưa” có nghĩa là ăn nhiều thức ăn khác nhau, đủ cả rau quả, thịt, cá, tôm, cua như vậy mới đảm bảo dinh dưỡng, khoáng chất và sinh tố quan trọng cần thiết cho cơ thể phát triển. Bạn gái mỗi khi hành kinh lại mất ít máu, cần thường xuyên ăn các thực phẩm có nhiều sắt như rau có màu xanh đậm, (muống, cải, mồng tơi, rau ngót...), thịt đỏ (thịt nạc, thịt bò, gan, tiết...). Cơ thể bạn như cái cây đang vươn cành nhú lộc, nếu thiếu chất màu mỡ của đất thì cây sẽ còi cọc. Nếu bạn ăn uống không đủ dinh dưỡng và năng lượng, cơ bắp của bạn có thể không lớn được.
Hãy là người bạn của con
Đối với các em gái từ tuổi dậy thì các em sẽ có kinh hằng tháng nên các mẹ nên nói cho con biết các công việc cần thiết để làm vệ sinh trong những ngày thấy kinh, tránh sự hoảng sợ, lo âu, giấu giếm hoặc không biết cách vệ sinh kinh nguyệt mà mắc phải viêm nhiễm đường sinh dục. Đối với các em trai, từ tuổi dậy thì có sự phóng tinh (mộng tinh hoặc di tinh) nên người bố trong gia đình cũng nên nói cho các em biết để không lo lắng cho là bệnh tật hoặc rồi từ đó đi tìm khoái cảm tình dục bằng cách thủ dâm.
Trải qua thời niên thiếu các em như sinh ra lần thứ hai. Giai đoạn này là giai đoạn mà cơ thể rất phát triển, nó trôi qua nhanh nhưng các em lại chưa sẵn sàng đón nhận nó. Hầu hết các em khi bước vào tuổi dậy thì đều trở nên rụt rè, trầm tính hơn, các em mong muốn được cảm thông, chia sẻ và cha mẹ là người tuyệt vời nhất.
BS. Nguyễn Kim Dung