Hiện nay, trong khẩu phần ăn của mỗi người, nhất là chị em phụ nữ, hoa quả đã trở thành thứ không thể thiếu. Nhưng có một số người lo ngại hoa quả không đảm bảo an toàn thực phẩm, vì vậy họ chỉ chọn ăn những loại hoa quả nghĩ rằng nó an toàn.
Nên ăn nhiều loại trái cây
Tác dụng của hoa quả là cung cấp các chất dinh dưỡng có hoạt tính sinh học cao, đặc biệt là vitamin A, vitamin C, chất khoáng và vi khoáng, ngoài ra hoa quả cung cấp các axít hữu cơ, xenluloza. Ở các nước đang phát triển, hơn 80% nguồn vitamin A sẵn có được cung cấp từ rau quả tươi dưới dạng caroten và gần 100% vitamin C cũng được cung cấp từ rau quả.
Các loại quả chín màu vàng, đỏ, da cam như: đu đủ, hồng, dưa hấu, cam, quýt vàng có hàm lượng caroten khá cao và giàu sắt (0,9 - 1,2mg%). Đặc biệt, màng gấc tươi có hàm lượng caroten đặc biệt cao. Đây là những loại quả quý được nhiều người quan tâm nghiên cứu về khả năng phòng bệnh khô mắt do thiếu vitamin A, chống oxy hóa và phòng chống ung thư. Nhu cầu khuyến nghị cho người Việt Nam là ăn 300g rau xanh/người/ngày, 100g hoa quả/người/ngày và chất xơ ít nhất là 20 - 25g/người/ngày.
Trong 100g dưa hấu ăn được thì giá trị các chất dinh dưỡng cung cấp như sau: 2,3g gluxit, 6,2g đường, kali 187mg, đồng 80mg, beta-caroten 303µg, các vitamin và khoáng chất khác không đáng kể. Từ hàm lượng các chất dinh dưỡng có trong dưa hấu, ta thấy nó còn thiếu rất nhiều chất dinh dưỡng khác như: vitamin C, vitamin nhóm B, sắt... Vì vậy, nếu chỉ ăn dưa hấu hàng ngày thì không nên, cần ăn thêm các loại quả khác và thay đổi thường xuyên thì các chất dinh dưỡng trong các loại hoa quả sẽ bổ sung cho nhau để đảm nhu cầu về vitamin, chất khoáng và yếu tố vi lượng của cơ thể. Hàm lượng gluxit và đường trong dưa hấu thấp, nếu không có lựa chọn nào khác mà chỉ ăn dưa hấu thì cũng không sợ bệnh đái tháo đường. Mặt khác, dưa hấu an toàn hơn các loại hoa quả khác, điều đó chưa đúng. Dưa hấu cũng là thực phẩm có nguy cơ cao về mất an toàn, vì nó là loại cây được trồng thành luống, dây và quả nằm sát mặt đất, vì vậy rất dễ sâu bệnh, các côn trùng và chuột bọ dễ dàng gặm nhấm. Dưa hấu còn thiếu rất nhiều chất dinh dưỡng khác như: vitamin C, vitamin nhóm B, sắt...
Cách lựa chọn và cách dùng dưa hấu
Hiện nay, trong sản xuất hoa quả tình trạng lạm dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón… vẫn còn xảy ra khá phổ biến. Từ đó việc tồn dư hóa chất trong hoa quả còn khá cao, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Do vậy, để đảm bảo an toàn khi sử dụng hoa quả, người nội trợ phải tự đề phòng cho chính mình và gia đình bằng những biện pháp sau đây:
Cách lựa chọn:
- Hạn chế mua những hoa quả trái vụ, nhất là các tháng cuối mùa. Vì vào thời điểm này thời tiết không thuận lợi, sâu bệnh phát triển nhiều, người trồng phải sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng với liều lượng vượt mức an toàn và dùng đến cận ngày thu hoạch. Điều này đã giải thích vì sao đa số các vụ ngộ độc hóa chất, thuốc bảo vệ thực phẩm thường xảy ra.
- Không nên chọn những trái quá lớn, những quả da xanh bóng, có vết nứt, bị dập nát hoặc những quả có các vết lấm tấm trên cuống và không chọn quả có mùi, vị khác thường. Nên chọn quả còn tươi, nguyên vẹn, không bị trầy xước, màu sắc tự nhiên, cảm giác quả phải nặng tay, dòn chắc.
- Không mua quả đã gọt vỏ và xắt sẵn, hoa quả ngâm trong nước vì ngoài nguồn nước ngâm không đảm bảo vệ sinh hay hòa lẫn các chất độc hại để cho hoa quả nhanh chín, giữ vẻ trắng, dòn hấp dẫn người mua. Cảnh giác với các quả nhìn còn xanh tươi, nhưng bên trong ruột đã hỏng do dùng thuốc bảo quản.
Dưa hấu cũng phải biết chọn mới có thể an toàn
Cách sử dụng:
- Rửa sạch hoa quả dưới vòi nước để loại bỏ phần nào các hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật bám trên bề mặt.
- Gọt sạch vỏ trước khi ăn, không ăn khi quả có màu sắc, mùi vị bất thường.
ThS.BS. NGUYỄN VĂN TIẾN
(Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng)