Bệnh thoái hóa khớp gối là biểu hiện tổn thương trên bề mặt sụn khớp gối do tác động của nhiều nguyên nhân làm cho bề mặt sụn khớp bị hư.
Lâu ngày dẫn đến đau, sưng và người bệnh hạn chế vận động và cuối cùng là không còn đi lại được. Đã có những công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá hiệu quả tích cực, an toàn của phương pháp cấy chỉ trong điều trị đau do bệnh lý cơ xương khớp, trong đó có bệnh thoái hóa khớp gối.
Cấy chỉ là một phương pháp châm cứu đặc biệt, kết hợp giữa YHCT và YHHĐ. Bằng cách đưa một loại chỉ tự tiêu vào huyệt để duy trì sự kích thích lâu dài. Cơ sở tác dụng của cấy chỉ tự tiêu vào các huyệt vị có tác dụng giảm đau và tăng cường nuôi dưỡng, đáp ứng được yêu cầu điều trị.
Nguyên nhân thoái hóa khớp gối: chủ yếu do tình trạng lão hóa và tình trạng chịu áp lực quá tải kéo dài của sụn khớp.
Các ca cấy chỉ ở BV. Y học cổ truyền TP.HCM
Những biểu hiệu chính của bệnh
Đau khớp gối: dấu hiệu nổi bật, than phiền chính của bệnh nhân. Vị trí đau mặt trước hoặc trong khớp gối, đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi đặc biệt khi chuyển tư thế từ ngồi sang đứng. Giai đoạn đầu đau âm ỉ, không liên tục, xuất hiện khi thực hiện một số động tác đặc biệt như lên xuống bậc thang, ngồi xổm, quỳ gối. Giai đoạn sau, đau tăng và kéo dài liên tục.
Hạn chế vận động: bệnh nhân thấy khó khăn khi thực hiện động tác gập và duỗi gối.
Tiếng kêu bên trong khớp: có thể có tiếng “lạo xạo” trong khớp gối khi cử động.
Cứng khớp gối: thường xuất hiện vào buổi sáng mới thức dậy hoặc sau khi bất động lâu - kéo dài dưới 30 phút, được cải thiện nhanh sau khi người bệnh cố gắng cử động.
Sưng khớp gối: khớp có thể sưng to do tràn dịch thường không nóng đỏ. Có thể có khối u vùng khoeo mặt sau khớp gối do thoát vị màng hoạt dịch khớp gối.
Biến dạng khớp: chân bị lệch trục kiểu vòng kiềng (chân chữ O) hoặc kiểu chân chữ X. Dần dần đưa đến tình trạng mất chức năng vận động.
Teo cơ: ở mặt trước đùi do không vận động.
Một số trường hợp đặc biệt:
Thoái hóa khớp gối kết hợp giãn dây chằng gối (trường hợp nặng đứt bán phần hay toàn bộ dây chằng khớp gối): người bệnh đau nhiều khi đi lại, hạn chế khi vận động, dễ sưng viêm khớp gối.
Thoái hóa khớp gối kết hợp đóng vôi các dây chằng khớp làm cho bệnh nhân khi ngồi lâu rất khó đứng dậy.
Nguyên nhân: chủ yếu do tình trạng lão hóa và tình trạng chịu áp lực quá tải kéo dài của sụn khớp.
Điều trị cần kết hợp nhiều phương pháp
Tránh cho khớp bị quá tải bởi vận động và trọng lượng.
- Chế độ sinh hoạt - dinh dưỡng phù hợp, có kết hợp kiểm soát cân nặng phù hợp. Với bệnh nhân thừa cân phải chú ý giảm cân nặng.
- Tập luyện theo hướng dẫn của thầy thuốc, tránh các động tác gây tăng chịu lực của khớp gối. Đạp xe đạp tại chỗ, bơi, tập dưỡng sinh… là các động tác phù hợp cho người bệnh thoái hóa khớp gối. Kết hợp tập vật lý trị liệu có tác dụng giảm đau và duy trì dinh dưỡng cơ ở cạnh khớp.
- Dùng thuốc cần theo hướng dẫn của bác sĩ.
Các phương pháp châm cứu đã chứng minh có tác dụng tốt trong giảm đau và giảm giới hạn vận động khớp. Các kỹ thuật châm cứu như: hào châm, nhĩ châm, điện châm thường được sử dụng trên lâm sàng.
Phương pháp cấy chỉ: được chỉ định trong điều sử dụng điều trị bệnh thoái hóa khớp, trong đó có điều trị thoái hóa khớp gối.
Cấy chỉ là một là một phương pháp châm cứu mới, bằng cách dùng kim đưa một loại chỉ tự tiêu (chỉ catgut) vào huyệt đạo để duy trì sự kích thích lâu dài.
Chỉ catgut là một loại chỉ dùng trong phẫu thuật, có khả năng tự tiêu trong cơ thể sau một thời gian nhất định (từ 14 - 21 ngày).
Cấy chỉ (đưa sợi chỉ tự tiêu vào trong huyệt) hiệu quả điều trị là sự kết hợp từ sự tồn lưu của catgut tại huyệt đạo cộng với tác dụng của các huyệt được cấy.
Chỉ catgut là một protein khi tự tiêu tạo phản ứng hóa - sinh tại chỗ làm tăng tái tạo protein (chất đạm), hydratcarbon (chất đường) và tăng chuyển hóa dinh dưỡng của cơ, cải thiện tuần hoàn máu cho vùng cấy chỉ hoặc vùng bị liệt của bệnh nhân, tăng trương lực các sợi cơ.
Chỉ catgut tự tiêu tại các huyệt trong một thời gian nhất định đã phát huy vai trò kích thích huyệt đạo nhằm tạo được sự cân bằng âm dương của cơ thể, điều chỉnh chức năng tạng phủ, hành khí hoạt huyết, khai uất trệ, chỉ thống (giảm đau).
Kết hợp 2 tác dụng trên phù hợp trong đều trị thoái hóa khớp gối với các tác dụng giảm đau, chống co cứng cơ, chống teo cơ cùng với vai trò giúp tăng dinh dưỡng và tuần hoàn cho vùng khớp bị thoái hóa.
Cấy chỉ là bước phát triển cao của châm cứu, dùng chữa bệnh, phục hồi chức năng rất hiện đại và độc đáo, áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật trên cơ sở kế thừa những lý luận và kinh nghiệm của châm cứu.
Cấy chỉ trong điều trị thoái hóa khớp gối
Bộ Y tế đã có hướng dẫn sử dụng cấy chỉ trong điều trị bệnh thoái hóa khớp, trong đó có điều trị thoái hóa khớp gối.
Cấy chỉ vào các huyệt vùng khớp gối như: huyệt Độc tỵ, Tất nhãn, Lương khâu, Huyệt hải, Âm lăng tuyền: giúp hành khí hoạt huyết, tác dụng giảm đau và giảm cứng khớp.
Qua thực tế điều trị thoái hóa khớp gối bằng phương pháp cấy chỉ đã khẳng định là phương pháp điều trị có hiệu quả cao, dễ thực hành trên lâm sàng, an toàn, đặc biệt tiết kiệm chi phí cho người bệnh.
Được phối hợp cấy chỉ các huyệt có tác dụng toàn thân:
- Huyệt Thận du tác dụng bổ thận, bổ xương.
- Huyệt Dương lăng tuyền bổ cân cơ.
- Huyệt Tuyệt cốt bổ cốt tủy.
Bằng sự phối hợp hài hòa các huyệt tại khớp gối và các huyệt có tác dụng toàn thân tạo hiệu quả giảm đau, giảm cứng khớp, bồi bổ can thận, mạnh gân xương.
Với thời gian 2 - 3 tuần cấy chỉ 1 lần, một liệu trình điều trị trung bình cấy 3 lần. Một lần cấy mất chỉ khoảng 5 phút, giúp tiết kiệm thời gian, phù hợp với người không có thời gian đến bệnh viện châm cứu mỗi ngày.
BS.CKII. ĐỖ TẤN KHOA
(Trưởng khoa Khám Bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM)