Mặc dù rất phổ biến, nhưng rối loạn lo âu thường bị coi là sự lo lắng đơn thuần thay vì là căn bệnh có thể gây suy nhược hay tàn phế cần điều trị.
Hiểu biết hơn về những rối loạn lo âu là một cách giúp chống lại sự kỳ thị về bệnh tâm thần này và giúp cho những người bị bệnh.
Dưới đây là những thông tin cần thiết rút ra từ phân tích trên 48 nghiên cứu tốt nhất hoặc toàn diện nhất về rối loạn lo âu trên toàn thế giới do các nhà nghiên cứu tại ĐH Cambridge thực hiện:
1. Phụ nữ có nguy cơ mắc rối loạn lo âu cao gấp hai lần so với nam giới
Phụ nữ dễ bị rối loạn lo âu hơn so với nam giới (tỷ lệ là 1,9/1) và sự khác biệt tồn tại qua thời gian và ở cả nước đang phát triển và nước phát triển.
2. Người trẻ tuổi dễ bị rối loạn lo âu hơn
Dù cho ở nền văn hóa nào, những người dưới 35 tuổi cũng dễ bị rối loạn lo âu so với người nhiều tuổi hơn. Điều này đúng với tất cả các nước được nghiên cứu, ngoại trừ Pakistan, nơi những người trung niên có tỷ lệ mắc rối loạn lo âu cao nhất.
3. Lạm dụng chất giảm đau có liên quan tới tăng nguy cơ lo âu
Trên toàn cầu, các triệu chứng lo âu xuất hiện ở những người lạm dụng chất giảm đau là từ 2% tới 67% trong khi được chẩn đoán lo âu thật sự là khoảng 29%. Ở những người Mỹ lạm dụng thuốc giảm đau, con số này là 16%.
4. Người mê cờ bạc hoặc nghiện internet dễ bị rối loạn lo âu hơn
Say mê cờ bạc và nghiện internet là những hành vi nguy cơ khác có liên quan tới sự gia tăng chẩn đoán lo âu. Trên toàn thế giới, 37% con bạc bệnh lý báo cáo bị rối loạn lo âu, trong khi các nghiên cứu về nghiện internet (chủ yếu ở các nước châu Á) thấy rằng tỷ lệ mắc lo âu cao hơn gấp 2 lần ở những người nghiện internet so với nhóm không nghiện.
5. Lo âu thường xuất hiện với các bệnh tâm thần và thần kinh khác
Những người bị rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt, xơ cứng rải rác có nguy cơ cao hơn bị rối loạn lo âu. Ở châu Âu, có khoảng 13% tới 28% số người bị rối loạn lưỡng cực cũng bị lo âu, trong khi trên toàn cầu, 12% số người bị tâm thần phân liệt được chẩn đoán bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Cuối cùng, khoảng 32% những người bị xơ cứng rải rác mắc rối loạn lo âu và khoảng hơn một nửa số họ có một số triệu chứng lo âu.
Các triệu chứng lo âu cũng phổ biến nhất ở người già, đặc biệt ở những người bị suy giảm chức năng nhận thức. Ảnh minh hoạ.
6. Những bệnh liên quan tới lo âu
Những người mắc những bệnh có vẻ không liên quan như bệnh tim mạch, ung thư, bệnh hô hấp, tiểu đường và các bệnh mạn tính khác dễ bị rối loạn lo âu hơn. Ví dụ, khoảng 2% tới 49% những người bị suy tim sung huyết có các triệu chứng lo âu. Từ 10% tới 50% những người bị bệnh động mạch vành có rối loạn hoảng sợ.
Trong khi đó, tỷ lệ lo âu ở bệnh nhân ung thư từ 15% tới 23%. Sự gia tăng nguy cơ này thậm chí có thể lan ra những người sống sót sau ung thư và bạn đời của họ. Trên toàn cầu, những người được chẩn đoán bị ung thư trước đó 2 năm có tỷ lệ lo âu cao hơn so với nhóm chứng khỏe mạnh (18% so với 14%) và 40% bạn đời của những người sống sót sau ung thư bị lo âu.
7. Lo âu có thể xuất hiện ở những người bị bệnh mạn tính, không nguy hiểm tính mạng
Những người bị tiểu đường dễ bị các rối loạn lo âu hoặc các triệu chứng lo âu so với nhóm chứng khỏe mạnh và ảnh hưởng này mạnh hơn ở phụ nữ so với nam giới. Ví dụ, phụ nữ bị tiểu đường dễ mắc lo âu cao gần gấp 2 lần so với nam giới bị tiểu đường (55% so với 33%).
8. Chấn thương trong quá khứ có thể làm tăng tỷ lệ lo âu
Tỷ lệ lo âu ở những người từng bị chấn thương có thể cũng cao. Các nghiên cứu về các cựu chiến binh của Anh và Mỹ bị mất chân tay cho thấy lo âu ảnh hưởng từ ¼ tới ½ những người này. Trên toàn cầu, tỷ lệ những người có tiền sử bị lạm dụng tình dục bị lo âu là từ 2% tới 82%.
9. Lo âu dễ xảy ra trong thời kỳ mang thai
Trên toàn cầu, phụ nữ mang thai và sau sinh có tỷ lệ cao hơn bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế so với dân số chung (tỷ lệ lần lượt là 2% và 2,4% so với 1% dân số chung).
Có nghiên cứu chỉ ra rằng lo âu dễ xảy ra ở phụ nữ trong giai đoạn trước và sau sinh (lần lượt là 15% và 14%) và ảnh hưởng này đặc biệt rõ rệt ở phụ nữ trẻ hơn
10. Nhóm người dễ bị rối loạn lo âu
Những người đồng tính hoặc lưỡng tính sống ở các nước phương Tây có tỷ lệ mắc rối loạn lo âu cao hơn bình thường và rối loạn này ảnh hưởng mạnh nhất ở phụ nữ. Ước tính có 3% tới 20% nam giới phải đối mặt với lo âu trong khi tỷ lệ này ở phụ nữ là từ 3% tới 39%.
Các triệu chứng lo âu cũng phổ biến nhất ở người già, đặc biệt ở những người bị suy giảm chức năng nhận thức như các rối loạn trí nhớ. Ước tính có 11% tới 75% những người cao tuổi suy giảm nhận thức nhẹ bị rối loạn lo âu. Rối loạn lo âu thậm chí lan ra cả những người chăm sóc họ với tỷ lệ ảnh hưởng từ 4% tới 77%.
BS Nhật Nguyệt
(Theo Huffingtonpost)