Tôi đang phải uống thuốc fluconazol để điều trị nấm màng não do Cryptococcus...
Tôi đang phải uống thuốc fluconazol để điều trị nấm màng não do Cryptococcus, vừa rồi đi mua thuốc, tôi được tư vấn dùng thuốc ketoconazol, cô bán thuốc bảo là cùng loại thuốc trị nấm và uống với liều tương tự. Tôi đã mua về và đọc hướng dẫn sử dụng thì thấy chỉ định thuốc là khác nhau, do vậy tôi chưa uống thuốc. Xin quý báo giúp tôi hiểu rõ hơn về công dụng của hai loại thuốc này và nên dùng như thế nào? Tôi xin cảm ơn!
Trần Minh Hằng (Thái Nguyên)
Cả hai thuốc ketoconazol và fluconazol đều là các azol chống nấm, tuy nhiên, ketoconazol thuộc nhóm imodazol còn fluconazol thuộc nhóm triazol.
Ketoconazol hấp thu được qua đường uống, tốt nhất ở pH acid. Thuốc phân bố vào các mô mềm, da, gân và các dịch như nước bọt, dịch khớp, mật, nước tiểu. Thuốc qua được rau thai và sữa mẹ nhưng không qua được dịch não tủy; chuyển hóa ở gan và thải trừ qua mật. Đây là loại thuốc kháng nấm phổ rộng, tác dụng trên nhiều loại nấm gây bệnh bao gồm nấm da, niêm mạc và nội tạng. Thuốc chống nấm bằng cách ngăn cản tổng hợp ergosterol và lipid của màng tế bào nấm, làm thay đổi tính thấm của màng tế bào. Vì vậy, thuốc được chỉ định điều trị các bệnh do nhiễm nấm nhạy cảm ở da, tóc, móng, đường tiêu hóa, nội tạng; đồng thời được dùng dự phòng và điều trị nấm ở người suy giảm miễn dịch, người viêm da do tăng tiết bã nhờn. Tuy nhiên, thuốc có nhiều tác dụng không mong muốn như tăng men gan, rối loạn tiêu hóa, gây suy giảm tình dục, chứng vú to ở nam giới, ngoài ra có thể gặp nhức đầu, chóng mặt, ngủ gà...
Fluconazol hấp thu tốt qua đường tiêu hóa, không bị ảnh hưởng bới thức ăn và pH dạ dày. Phân bố tốt vào dịch cơ thể kể cả dịch não tủy. Thải trừ chủ yếu qua nước tiểu. Thuốc có tác dụng tốt với hầu hết các chủng Candida kể cả nhiễm nấm ở giai đoạn cuối của bệnh nhân AIDS đã kháng thuốc trị nấm khác. Do đó, thuốc được chỉ định sử dụng trong các trường hợp nhiễm nấm màng não do Cryptococcus, nhiễm nấm Candida thực quản ở bệnh nhân AIDS. Khi dùng thuốc cũng có thể gặp tăng men gan, ban da, buồn nôn, đau bụng...
Như vậy, dù ketoconazol và fluconazol đều là các azol chống nấm, đều có phổ chống nấm rộng và cơ chế tác dụng tượng tự nhau nhưng fluconazol có nhiều ưu điểm hơn như hấp thu và phân bổ tốt vào các mô của cơ thể, chuyển hóa chậm, ít tác dụng phụ, không bị ảnh hưởng bởi thức ăn và pH dạ dày; đặc biệt fluconazol qua được hàng rào máu não nên được chỉ định điều trị nhiễm nấm màng não do Cryptococcus trong khi ketoconazol không qua được hàng rào máu não nên không được chỉ định điều trị trong trường hợp này.
Vì vậy, trường hợp của bạn là không được dùng ketoconazol, tốt nhất trước khi dùng bất cứ loại thuốc gì nên đi khám và có ý kiến của bác sĩ.
ThS. Nguyễn Thu Hiền