Để điều trị béo phì, ngoài điều trị bằng thuốc, thay đổi chế độ ăn uống, chế độ luyện tập… còn có phương pháp phẫu thuật.
Để điều trị béo phì, ngoài điều trị bằng thuốc, thay đổi chế độ ăn uống, chế độ luyện tập… còn có phương pháp phẫu thuật. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng tỏ rằng, phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả cho 80% bệnh nhân béo phì. Theo nghiên cứu của thế giới cũng như của Bệnh viện (BV) Việt Đức, có tới 65-70% số người đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 sau mổ béo phì đã khỏi bệnh ĐTĐ hoặc giảm mức ĐTĐ.
Khổ… vì béo
Bệnh nhân Nguyễn Đức T. (42tuổi, ở Hà Nội) tìm đến Trung tâm Phẫu thuật nội soi BV Việt Đức với tâm trạng hoàn toàn suy sụp. Anh nặng tới 170kg và di chuyển rất khó khăn. Anh cho biết, ngày nhỏ anh cũng bình thường như bao người khác nhưng từ lúc dậy thì, anh cứ tăng cân vùn vụt. Đến khi lấy vợ, anh nặng tới 150kg. Ban đầu anh chỉ khó khăn trong đi lại. Anh mắc thêm bệnh đái tháo đường, viêm khớp… Dần dần, mọi sinh hoạt cá nhân cũng trở thành cực hình đối với anh. Anh không tự mình làm được gì. Thậm chí đi vệ sinh cũng phải nhờ đến vợ… Qua tư vấn, anh biết đến Trung tâm Phẫu thuật nội soi của BV Việt Đức và được tư vấn phẫu thuật giảm béo.
Một ca phẫu thuật điều trị béo phì ở BV Việt Đức.
GS.TS. Trần Bình Giang - Phó Giám đốc phụ trách điều hành BV Việt Đức, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật nội soi cho biết, đây chỉ là một trong nhiều trường hợp béo phì được điều trị tại trung tâm. Hầu hết các bệnh nhân đến đây đều có cân nặng trên 100kg, có các bệnh khác kèm theo như đau khớp, đi lại vận động khó khăn, ngại giao tiếp, tự ti, giảm ham muốn tình dục, đái tháo đường, bệnh lý huyết áp tim mạch, vô sinh… Phẫu thuật điều trị béo phì đã được áp dụng từ khá lâu trên thế giới. Tuy nhiên, Việt Nam đến năm 2007, phương pháp điều trị này mới được thực hiện. Bệnh viện Việt Đức là nơi đầu tiên áp dụng phương pháp điều trị béo phì bằng phẫu thuật cho bệnh nhân và đạt hiệu quả cao. Cho đến nay, BV đã điều trị thành công cho hơn 200 bệnh nhân. Riêng 6 tháng đầu năm 2016 đã điều trị cho 32 bệnh nhân. Hiện nay, rất nhiều bệnh nhân lựa chọn BV Việt Đức là nơi điều trị béo phì bằng phương pháp phẫu thuật.
Phẫu thuật chữa bệnh béo phì có nhiều phương pháp khác nhau, chỉ định cho từng trường hợp cụ thể. Các kỹ thuật bao gồm: dùng đai thắt dạ dày, cắt tạo hình dạ dày hình ống, các phẫu thuật đảo dòng tá tràng, đặt bóng trong dạ dày… Tuy nhiên, hiện nay, ở BV Việt Đức chủ yếu thực hiện hai phương pháp: phương pháp dùng đai thắt dạ dày và phương pháp cắt tạo hình dạ dày hình ống. Các phương pháp trên đều dựa trên nguyên lý đơn giản là giảm hấp thu thức ăn. Sau phẫu thuật, bệnh nhân vẫn duy trì được nếp sinh hoạt, ăn uống ít có thay đổi mà vẫn giảm cân.
Ở những bệnh nhân béo phì nặng, phẫu thuật giảm béo mang lại kết quả vượt trội so với các phương pháp không phẫu thuật về khả năng giảm cân và tính ổn định. Tùy thuộc vào loại hình phẫu thuật, bệnh nhân có thể giảm khoảng 50-60% trọng lượng cơ thể dư thừa và sau đó duy trì khả năng giảm cân khoảng 40% sau vài năm.
65-70% số người ĐTĐ týp 2 sau mổ béo phì đã khỏi bệnh
Đây là kết quả nghiên cứu của thế giới cũng như của BV Việt Đức. Ngoài ra, khi dùng phương pháp mổ để chữa béo phì đã làm giảm 45% tỉ lệ tử vong ở các bệnh nhân béo phì có mắc bệnh về tim mạch, giảm đến 90% tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân có liên quan đến các rối loạn chuyển hóa.
Tuy nhiên, GS. Trần Bình Giang khẳng định, không phải cứ béo là có thể sử dụng phương pháp phẫu thuật này. Người bệnh phải hiểu đây là phương pháp chữa bệnh cần thiết chứ không phải phương pháp thẩm mỹ. Chỉ dùng phương pháp này cho bệnh nhân béo phì chứ không mổ cho bệnh nhân thừa cân. Những người được chỉ định điều trị béo phì bằng phẫu thuật phải là bệnh nhân béo phì ở mức độ bệnh lý, tuổi dưới 65, có chỉ số BMI ≥ 40 (ở người châu Âu) và ≥ 35 (ở người châu Á) kèm bệnh phối hợp (tăng huyết áp, ĐTĐ, đau khớp, bệnh lý hô hấp, tăng cholesterol…). Nên nhớ, chỉ phẫu thuật khi các trị liệu khác thất bại và phải điều trị nội khoa ít nhất trên 1 năm. Một số trường hợp đặt biệt: không mổ nội soi được do nhiều nguyên nhân, mổ cũ dính trong bụng, gan quá phì đại, bệnh nhân bị loét dạ dày-tá tràng… thì không được dùng phương pháp phẫu thuật để điều trị giảm béo.
GS.TS. Trần Bình Giang cũng cho biết thêm, đa số các bệnh nhân đến viện phẫu thuật điều trị béo phì đều có kết quả phẫu thuật tương đối tốt. Sau 6 tháng đến 1 năm, các bệnh nhân có cân nặng từ mức béo phì trở về bình thường (dựa vào BMI), cân nặng giảm nhiều nhất lên đến 100kg (170kg sau 1 năm còn 70kg). Bên cạnh đó, các bệnh phối hợp giảm hẳn: đường huyết trong máu trở về bình thường hoặc nếu dùng thuốc thì cũng giảm liều, có bệnh nhân vô sinh thì có con, tăng tự tin trong giao tiếp...
Lời khuyên của thầy thuốcGS.TS. Trần Bình Giang khuyên, những người béo phì có kèm theo các bệnh như gan nhiễm mỡ, ĐTĐ týp 2 thì nên mổ. Các bệnh nhân béo phì nên đến trung tâm y tế lớn để được tư vấn về chế độ giảm béo cũng như chỉ định khi nào có thể phẫu thuật giảm béo. Tránh dùng thuốc giảm béo trôi nổi trên thị trường, theo lời mách bảo vì có thể có chất lượng không bảo đảm và có rất nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến tính mạng hay gây những hậu quả về sức khoẻ. Nếu có chỉ định phẫu thuật thì nên phẫu thuật sớm vì béo phì ngoài cân nặng có thể ảnh hưởng đến tim mạch, mỡ máu, đái tháo đường, thoái hoá khớp...
Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ là một phần nhỏ trong cả quá trình điều trị béo phì. Người bệnh trước khi phẫu thuật nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Phẫu thuật béo phì muốn thành công bền vững đòi hỏi bệnh nhân phải áp dụng một chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh suốt đời.
Thúy Hạnh