Chứng vị âm hư thường gặp ở những người có cơ thể gầy còm, rất ít khi gặp ở người có cơ thể béo mập. Ở lứa tuổi trung niên...
Chứng vị âm hư thường gặp ở những người có cơ thể gầy còm, rất ít khi gặp ở người có cơ thể béo mập. Ở lứa tuổi trung niên, người có chứng vị âm hư phần nhiều là do bệnh mạn tính: vị quản thống, bệnh tiêu khát... Biểu hiện sốt nhẹ, miệng khô, lưỡi ráo về buổi chiều hoặc buổi tối. Bệnh biểu hiện rõ ràng hơn: Khi trời nắng lâu ngày không mưa, khí hậu khô ráo, thì bị táo nhiệt cả trong lẫn ngoài, ăn uống kém, hoặc không muốn ăn, có lúc thấy đói mà vẫn không muốn ăn, miệng khô, họng ráo, đại tiện táo bón, tâm phiền, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác.
Hình ảnh viêm loét dạ dày.
Tùy từng chứng trạng mà dùng bài thuốc phù hợp như sau:
Vị âm hư thường sinh chứng đại tràng bí kết
Triệu chứng: Bệnh nhân không thấy đói, kém ăn, ăn uống không thấy ngon miệng, môi miệng khô, đại tiện táo bón, chất lưỡi đỏ ít rêu, mạch hư tế sác. Điều trị: Dùng các vị thuốc có vị ngọt, tính mát để dưỡng vị.
Bài thuốc “Ích vị thang”: sa sâm 12g, mạch môn 20g, sinh địa 20g, ngọc trúc 6g, băng đường (đường phèn) 4g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói.
Vị âm hư sinh chứng vị quản thống
Triệu chứng: Bệnh nhân vị quản đau âm ỉ, ăn kém, thích ăn các loại thức ăn mềm lỏng. Do vị ráo khí nghịch lên mà nôn khan, chất lưỡi đỏ, mạch tế sác.
Điều trị: Dưỡng âm hòa vị, giảm đau.
Bài thuốc “Sa sâm mạch đông thang”: sa sâm12g, mạch môn 12g, ngọc trúc 8g, cam thảo 4g, thiên hoa phấn 6g, bạch biển đậu 8g, tang diệp 6g. Ngày một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói.
Vị âm hư xuất hiện bệnh tiêu khát (tiểu đường)
Triệu chứng: miệng khô, lưỡi ráo, khát nước không chịu được, thích uống nhiều nước trong ngày.
Điều trị: thanh phế vị nhiệt, bổ khí và âm.
Bài thuốc “Bạch hổ gia nhân sâm thang”: sinh thạch cao 40g, cam thảo 4g, nhân sâm 8g, tri mẫu 12g, cách mễ (gạo nếp) 20g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.
Vị âm hư xuất hiện chứng ế cách (nấc cụt)
Biểu hiện: Thể trạng gầy còm, nôn khan, miệng khô, ăn uống kém, chất lưỡi đỏ xạm.
Điều trị: Tư nhuận, dưỡng âm vị.
Bài thuốc “Ngũ chấp ẩm gia giảm”: lê chấp (nước ép từ quả lê) 20ml, bột tề chấp 20ml (có thể thay bằng nước ép sắn dây), ngẫu chấp (nước ép xay từ rễ cây sen) 20ml, lô căn chấp (nước ép xay từ rễ cây lau sậy) 20ml, mạch môn chấp (nước ép xay từ củ mạch môn) 20ml.
Trộn lẫn 5 loại nước ép trên, chia 2 lần uống trong ngày, uống trước khi ăn sáng và ăn tối, uống liên tục 10 ngày.
TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng