Mùa hè nắng nóng, lao động, sinh hoạt khiến cơ thể phải đổ nhiều mồ hôi, gây mất muối và nước. Nóng bức làm cho chúng ta khát nhiều, phải uống nước nhiều, đến bữa lại chán ăn, hậu quả là sức khỏe giảm sút.
Mùa hè nắng nóng, lao động, sinh hoạt khiến cơ thể phải đổ nhiều mồ hôi, gây mất muối và nước. Nóng bức làm cho chúng ta khát nhiều, phải uống nước nhiều, đến bữa lại chán ăn, hậu quả là sức khỏe giảm sút. Câu hỏi đặt ra là: chúng ta nên ăn món nào, uống thức uống gì để đảm bảo sức khỏe trong mùa hè.
Chọn thức ăn mát bổ, dễ tiêu
Việc ăn uống trong mùa hè theo Đông y phải theo nguyên tắc thanh đạm, bình bổ là chính. Như vậy, các loại thực phẩm có tính mát, vị đắng chua, bổ vừa phải sẽ được lựa chọn. Còn theo khoa học dinh dưỡng, phải đảm bảo ăn uống đầy đủ 4 nhóm chất: đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất. Chất đạm: gồm thịt, cá, trứng, sữa, đậu các loại. Chất béo: chỉ nên dùng dầu thực vật để chế biến món ăn và ăn chất béo có trong thủy hải sản. Chất đường: chủ yếu là dùng gạo, ngô, khoai, sắn, đậu... Nhóm vitamin và khoáng chất: chủ yếu là các loại rau, củ quả, ăn vào sẽ giúp cơ thể giải nhiệt nhanh chóng, bồi phụ nước và muối cho cơ thể đã bị mất do ra nhiều mồ hôi.
Trong bài viết này, xin giới thiệu đến bạn đọc các món canh chua mát bổ, ngon miệng trong mùa hè.
Canh chua hải sản
Nguyên liệu: mực tươi 200g, tôm tươi 150g, dứa nửa quả, cà chua 2 quả, một ít hành hoa, mùi tàu, hành khô, nước luộc gà hoặc hầm xương lợn, dầu ăn, bột nêm, mì chính.
Cách làm: mực làm sạch, cắt miếng hình chữ nhật vừa ăn; tôm bóc vỏ bỏ đầu; nửa quả dứa gọt vỏ bỏ mắt, bổ dọc làm 2, cắt miếng vừa ăn; cà chua rửa sạch bổ múi như miếng cau; hành hoa và rau mùi rửa sạch, thái nhỏ; nước luộc gà hay hầm xương 2-3 lít. Phi hành khô với dầu ăn cho thơm, cho cà chua vào xào chín. Cho tiếp mực, tôm vào xào to lửa. Đun nồi nước rồi đổ hỗn hợp vừa xào vào nồi canh. Đun sôi, cho dứa vào đun khoảng 3-5 phút để nước chua ở dứa tiết ra. Cho hành mùi vào, nêm mì chính rồi tắt bếp. Múc canh ra bát. Ăn lúc canh còn hơi nóng mới ngon.
Canh hà nấu chua
Canh hà nấu chua vừa ngon vừa mát bổ.
Hà hơi giống con hàu, nhưng nhỏ hơn, vỏ xù xì hơn, thường sống bám ở thân cây sú vẹt ở vùng nước mặn. Hà nấu canh chua, có vị hơi chan chát, mằn mặn của thịt hà, kết hợp với vị chua chua của me và cà chua rất ngon miệng.
Nguyên liệu: ruột hà 300g, me 2 quả, cà chua 2 quả, dứa nửa quả, gừng, ớt, hành, răm, thì là, gia vị, dầu ăn.
Cách làm: ruột hà thả vào nồi nước, lấy tay bóp nhẹ để vỏ hà còn dính vào ruột hà rơi xuống đáy nồi; vớt ruột hà cho vào cái rá, để ráo nước. Dứa gọt vỏ, cắt bỏ mắt, thái thành từng miếng mỏng. Me luộc chín mềm, bóc vỏ, dầm nát. Cà chua rửa sạch bổ múi như miếng cau. Lá hành, răm, thì là thái nhỏ, củ hành thái nhỏ để riêng; gừng thái chỉ; ớt thái lát. Bắc nồi đổ dầu vào phi thơm củ hành; cho ruột hà vào xào, nêm 1-2 thìa nước mắm. Đổ 2-3 lít nước vào nồi đun sôi, bỏ dứa, cà chua, me (me lọc bỏ hạt). Đun sôi, cho hành răm, thì là, nêm gia vị vừa ăn, bắc ra. Múc canh ra bát tô, ăn lúc canh còn hơi nóng mới ngon.
Canh trùng trục nấu chua
Nguyên liệu: trùng trục cả vỏ 1kg, cà chua 2 quả, me hoặc sấu 2 quả, dấm bỗng hay mẻ, hành lá, rau răm, rau sống (xà lách hay rau diếp 0,5kg).
Cách làm: trùng trục mua về ngâm nước rồi rửa nhiều lần cho sạch bùn đất bám trên vỏ, khi đã sạch, bỏ vào nồi luộc. Cách luộc trùng trục giống như luộc ốc: đổ xâm xấp nước, đậy vung và đun sôi. Khi trùng trục đã há hết miệng là đã chín. Bắc nồi ra, vớt trùng trục ra 1 cái rổ để cho ráo nước. Gỡ lấy ruột trùng trục. Bóc phần ruột đen bỏ đi, xả qua với nước để loại bỏ hết những cát bẩn ở ruột. Nước luộc trùng trục: gạn lấy phần nước luộc trong phía trên để nấu canh. Hành, rau răm rửa sạch, thái nhỏ. Bắc nồi lên, dùng dầu ăn phi thơm hành củ, bỏ ruột trùng trục vào xào săn, tra 1-2 thìa nước mắm cho thơm, tắt bếp, múc trùng trục ra bát. Chưng cà chua với dầu ăn để tạo màu rồi đổ nước luộc trùng trục vào đun sôi. Cho dấm bỗng, me hoặc sấu vào đun sôi tiếp, cho ruột trùng trục vừa xào vào nồi canh, đun sôi, cho hành răm vào, bắc nồi ra. Múc canh ra bát tô. Ăn khi canh còn hơi nóng, kèm theo rau sống rất ngon miệng.
Một số loại nước uống mát, bổ cho mùa hè
Nước dừa: nước dừa là một thứ nước giải khát quý được nhân dân ta dùng rất phổ biến trong dịp hè. Chọn quả dừa non hoặc bánh tẻ là tốt nhất. Nước dừa rất bổ dưỡng, ngon miệng, chữa được chứng mất nước và làm cân bằng chất điện giải.
Nước chanh, nước cam: chọn chanh, cam to, mỏng vỏ. Rửa sạch, bảo quản trong tủ lạnh. Khi dùng, cắt ngang quả chanh hay cam, vắt lấy nước. Cam, chanh là hai loại quả giàu vitamin C và dưỡng chất. Chanh và cam có vị chua, tính mát, có tác dụng giải khát, sinh tân dịch, mát phổi, tiêu đờm, thanh nhiệt và lợi tiểu.
Nước chanh leo: vừa giúp giải nhiệt, làm mát cơ thể lại còn có tác dụng trẻ hóa làn da. Chanh leo dây còn gọi là chanh dây hay mác mác, rất giàu vitamin A và vitamin C; chất xơ, các chất khoáng K, Fe... Chanh leo có tác dụng sinh tân, giải khát, khai vị, lợi tiểu. Cải thiện bệnh tăng huyết áp, giải cảm, giảm béo...
Ngoài ra, các loại nước ép trái cây như: dưa hấu, quýt, bưởi, đu đủ, cà chua... đều rất tốt cho sức khỏe trong mùa hè.
BS. Ninh Hồng