Thống kê cho thấy có từ 5 - 35% những người dùng kháng sinh bị tiêu chảy do mỗi lần dùng kháng sinh đã làm phá vỡ hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột.
Thống kê cho thấy có từ 5 - 35% những người dùng kháng sinh bị tiêu chảy do mỗi lần dùng kháng sinh đã làm phá vỡ hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột. Kháng sinh chống lại nhiễm khuẩn bằng cách diệt vi khuẩn có hại. Tuy nhiên, kháng sinh cũng giết các vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa, làm mất đi các vi sinh vật hỗ trợ cho sức khỏe của chúng ta. Bất cứ khi nào dùng kháng sinh, bạn cũng cần phải bổ sung một số lượng vi khuẩn có lợi cho đường ruột. Vì vậy, sữa chua là một lựa chọn tuyệt vời cho hệ vi sinh vật đường ruột.
Cơ chế khi kết hợp sữa chua và kháng sinh
Sữa chua giàu chất probiotic. Thuật ngữ probiotic nhằm chỉ các vi sinh vật có đặc tính tương tự như các vi sinh vật có lợi có trong ruột của người. Các vi khuẩn tốt, có ích hoặc thân thiện được tìm thấy trong một số thực phẩm và chất bổ sung.
Các chức năng của hệ vi sinh vật đường ruột thường bị rối loạn khi bạn dùng kháng sinh. Điều này là do ngoài việc giết chết vi khuẩn gây bệnh, thuốc kháng sinh cũng giết chết vi khuẩn có lợi trong ruột. Do đó, dùng sữa chua và kháng sinh có thể giúp làm tăng số lượng vi khuẩn có lợi và ngăn ngừa bạn khỏi những phản ứng phụ của kháng sinh.
Để có được lợi ích của chế phẩm sinh học probiotic, hãy chọn sữa chua probiotic có chứa vi khuẩn có lợi với số lượng cao hơn sữa chua thông thường. Tiếp tục ăn sữa chua giàu probiotic trong 1 hoặc 2 tuần sau khi ngừng điều trị kháng sinh. Trong trường hợp bạn bị tiêu chảy dai dẳng, đầy bụng, sốt hoặc đau bụng, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.
Thuốc kháng sinh diệt vi khuẩn gây bệnh cũng diệt luôn vi khuẩn có lợi trong ruột, do đó, kết hợp dùng sữa chua có thể giúp làm tăng số lượng vi khuẩn có lợi và ngăn ngừa bạn khỏi những phản ứng phụ của kháng sinh.
Nên thận trọng các cách kết hợp sữa chua và kháng sinh sau đây:
Là một chất dẫn xuất của sữa, sữa chua chứa canxi có thể kết hợp với kháng sinh tetracyclin trong dạ dày. Nếu điều này xảy ra làm cho sự hấp thu của kháng sinh tetracyclin giảm đi và có thể làm giảm hiệu lực tác dụng của các thuốc nhóm tetracyclin. Để ngăn ngừa sự tương tác bất lợi này, khi bạn đang dùng tetracyclin, hãy ăn sữa chua 2 giờ trước hoặc 4 giờ sau khi dùng liều kháng sinh tetracyclin.
Các thức ăn khác được khuyên dùng khi đang dùng kháng sinh
Dùng thực phẩm chứa nhiều probiotic: Ngoài sữa chua, các loại thực phẩm probiotic khác bao gồm kefir, kim chi và bắp cải. Ngoài ra, bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng một chế phẩm bổ sung probiotic. Các loại thực phẩm có chứa probiotic bao gồm một số loại pho-mát và sữa chua. Các loại rau chứa probiotic bao gồm các sản phẩm được làm từ đậu nành lên men. Cần đọc nhãn khi chọn bất kỳ thực phẩm chế biến nào chứa probiotic và đảm bảo rằng chúng chứa các vi khuẩn có lợi mà không bị phá hủy bởi quá trình chế biến.
Dùng thực phẩm chứa vitamin K: Một số chuyên gia khuyên rằng trong trường hợp bạn phải dùng kháng sinh trong thời gian dài, bạn cũng nên bổ sung vitamin K. Do khi sử dụng thuốc kháng sinh có thể giết chết vi khuẩn có lợi trong ruột liên quan đến việc tổng hợp vitamin K dẫn đến thiếu tổng hợp vitamin K trong cơ thể. Bạn có thể tăng lượng vitamin K ăn vào bằng cách tăng cường dùng rau xanh như cải bó xôi, măng tây, trà xanh và gan bò.
Thay đổi chế độ ăn kiêng của bạn: Thuốc kháng sinh cũng có thể gây nôn quá mức. Điều này có thể dẫn đến rối loạn dạ dày ruột. Dùng kháng sinh kéo dài cũng có thể dễ gây nhiễm nấm âm đạo ở nữ giới. Bạn có thể làm hạn chế vấn đề này bằng cách tiêu thụ tỏi sống và hành thường xuyên bên cạnh dùng chung sữa chua và kháng sinh. Mức vitamin B của bạn cũng có thể thấp nếu bạn dùng kháng sinh. Do đó, bạn cần phải ăn nhiều thực phẩm ngũ cốc và rau xanh như bông cải xanh.
Tránh một số thực phẩm: Nên tránh một số thực phẩm nhất định sẽ giúp cải thiện sự hấp thu kháng sinh, giúp kháng sinh hoạt động hiệu quả hơn. Theo một số chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên tránh thức ăn và thức uống có tính axit như soda, trái cây cam quýt, nước cam và sốt cà chua. Những thực phẩm này có thể gây trở ngại cho sự hấp thu của một số kháng sinh. Bạn cũng nên tránh xa các loại thực phẩm có đường cũng như thực phẩm có chứa canxi hoặc sắt vì các khoáng chất này có thể gây trở ngại cho việc hấp thụ kháng sinh.
Lời khuyên của thầy thuốc
Mặc dù kết quả nghiên cứu kết hợp sữa chua và kháng sinh cho thấy mang lại nhiều lợi ích, nhưng sự kết hợp này không nhất thiết phải khuyến cáo cho tất cả trường hợp khi dùng thuốc kháng sinh. Các chuyên gia khuyến cáo các bệnh nhân sau đây nên dùng sữa chua khi dùng kháng sinh: Những người có tiền sử bị tiêu chảy khi dùng kháng sinh, đặc biệt là những người đã nhiễm vi khuẩn C. Difficile; Những người cần dùng kháng sinh kéo dài trên 5-10 ngày; Những người chuyển từ một loại kháng sinh này sang một loại kháng sinh khác trong một thời gian ngắn hoặc điều trị kết hợp một lúc nhiều loại thuốc kháng sinh.
BS. Thanh Hoài