Ngày nay, việc sử dụng thuốc tránh thai không còn là vấn đề lạ lẫm với mọi người. Thuốc tránh thai được sử dụng tràn lan, rộng rãi nhưng có ai hiểu rõ về các loại thuốc tránh thai mà chúng ta đang sử dụng?
Các loại thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin: Thuốc tránh thai loại này thích hợp cho phụ nữ mới sinh con.
Thuốc tránh thai hàng ngày: Đây là loại thuốc tránh thai phổ biến nhất, mỗi hộp liều đủ dùng trong 21 ngày, có chứa thành phần tránh thai hiệu quả. Ngoài ra, còn có loại thuốc tránh thai có thêm 7 viên nữa là loại 28 viên, nhưng 7 viên này chỉ là viên kết hợp hỗ trợ chỉ chứa đường hoặc sinh tố sắt chứ không chứa thành phần tránh thai.
Thuốc tránh thai khẩn cấp: Là loại thuốc dành cho việc phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn khi không kịp dùng biện pháp bảo vệ trong vòng 72 giờ.
Tác dụng của thuốc
Tùy theo mong muốn tránh thai trong các trường hợp khác nhau và cơ địa từng người mà sử dụng các loại thuốc tránh thai với tác động khác nhau. Nhưng nhìn chung, thuốc tránh thai có các tác dụng:
Ức chế buồng trứng rụng trứng: thuốc tránh thai có chứa hormon sinh dục từ bên ngoài đưa vào cơ thể giúp ức chế cơ thể tiết ra ovestrin để từ đó ức chế sự điều tiết ra FSH và metakentrin, đồng thời dẫn tới việc ức chế buồng trứng rụng trứng, từ đó giúp bạn tránh thai.
Tư vấn dùng thuốc tránh thai cho phụ nữ. Ảnh: TM
Làm biến đổi niêm dịch ở cổ tử cung: Thuốc tránh thai loại này chứa progestin khiến tuyến thể ở cổ tử cung bị ảnh hưởng trở nên đặc dính, làm cho tinh trùng không đi qua được và không gặp trứng được, từ đó có tác dụng tránh thai.
Làm thay đổi hình thái màng trong tử cung: Thuốc tránh thai chứa progestin và estrogen từ bên ngoài đưa vào và không có tính quy luật giống progestin và estrogen như cơ thể sản xuất ra trong thời kỳ kinh nguyệt bình thường, điều này khiến màng trong tử cung phát dục không tốt khiến trứng không thể làm tổ trong tử cung, từ đó có tác dụng tránh thai. Thuốc tránh thai hiệu quả ngắn ngày chủ yếu là ức chế buồng trứng rụng trứng còn khi vợ chồng xa lâu ngày thỉnh thoảng mới “yêu” thì chủ yếu là sử dụng thuốc tránh thai có cơ chế là làm biến đổi niêm dịch ở cổ tử cung hoặc thay đổi hình thái màng trong tử cung.
Các tác dụng phụ cần lưu ý
Mặc dù có nhiều tác dụng như vậy nhưng thuốc tránh thai cũng có không ít tác dụng phụ như:
Ra máu âm đạo: Khoảng 50% phụ nữ uống thuốc tránh thai bị ra máu âm đạo ngoài kỳ kinh, hay gặp nhất trong vòng 3 tháng đầu sau khi dùng thuốc. Nói chung, tình trạng này sẽ tự hết ở trên 90% phụ nữ khi uống đến vỉ thuốc thứ 3. Nếu thuốc vẫn được uống đúng và không bị quên thì tình trạng ra máu không ảnh hưởng đến hiệu quả tránh thai của thuốc. Nên đi khám bác sĩ nếu bị ra máu từ 5 ngày trở lên trong khi đang dùng thuốc hoặc bị ra máu nhiều trong 3 ngày trở lên.
Buồn nôn: Buồn nôn nhẹ có thể xảy ra khi bắt đầu dùng thuốc. Tuy nhiên, triệu chứng buồn nôn thường tự hết sau một thời gian ngắn. Một giải pháp là uống thuốc cùng với thức ăn hoặc khi đi ngủ. Hãy gặp bác sĩ nếu bị buồn nôn nặng hoặc kéo dài.
Cương ngực: Thuốc tránh thai uống có thể khiến ngực to lên hoặc cương cứng hơn. Tình trạng này thường sẽ cải thiện sau khi dùng thuốc được một vài tuần. Nếu có thói quen uống cà phê thì nên giảm bởi khi giảm lượng caffein cũng như lượng muối và áo chip nâng ngực có thể giúp cải thiện tình trạng cương đau. Tuy nhiên, nếu thấy xuất hiện u cục hoặc đau kéo dài không hết thì cần đến gặp bác sĩ để được khám và tư vấn.
Đau đầu: Đây là một trong những tác dụng phụ của thuốc tránh thai, nhưng nếu bạn thấy xuất hiện những kiểu đau đầu mới thì nên đi gặp bác sĩ để được khám, không nên bỏ qua triệu chứng này.
Tăng cân: Mặc dù các nghiên cứu lâm sàng không cho thấy thuốc tránh thai uống khiến cân nặng thay đổi, song một số phụ nữ bị giữ nước nhiều hơn, nhất là ở vùng ngực và hông.
Thay đổi tâm trạng: Một số phụ nữ bị trầm cảm hoặc những thay đổi cảm xúc khác trong khi uống thuốc tránh thai. Do đó, cần liên hệ với bác sĩ nếu bạn thấy tâm trạng bị thay đổi trong khi dùng thuốc.
Không thấy kinh nguyệt: Có những lúc thuốc được uống đúng, song vẫn không thấy kinh nguyệt. Mặc dù nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến điều này như stress, ốm đau, đi lại hoặc đúng lúc có những bất thường về nội tiết hoặc tuyến giáp. Nhưng nếu không thấy kinh nguyệt hoặc kinh nguyệt rất ít khi đang dùng thuốc, bạn nên thận trọng thử thai trước khi uống vỉ thuốc tiếp theo và liên hệ với bác sĩ nếu điều này tiếp tục xảy ra.
Khí hư bất thường: Một số phụ nữ có thể thấy những thay đổi về khí hư (tăng hoặc giảm). Hãy nói với bác sĩ nếu bạn lo ngại mình bị viêm âm đạo.
Ngoài ra, đã có các cảnh báo thuốc tránh thai uống cũng liên quan với tăng huyết áp, khối u gan lành tính và tăng nhẹ nguy cơ ung thư cổ tử cung. Hiện nay, có rất nhiều loại thuốc tránh thai bán trên thị trường nhưng chúng ta nên tìm hiểu chung về thuốc tránh thai để hiểu rõ và cần phải nghe theo hướng dẫn cách sử dụng thuốc của bác sĩ để việc phòng tránh thai đạt hiệu quả cao nhất đồng thời hạn chế được các tác dụng phụ.
Trong quá trình dùng thuốc tránh thai, bạn cần phải liên hệ ngay với bác sĩ nếu gặp phải những tác dụng phụ dưới đây vì chúng có thể báo hiệu tình trạng nghiêm trọng: đau bụng, đau ngực (hoặc khó thở), đau đầu nhiều. Các vấn đề về mắt như nhìn mờ hoặc mất thị lực. Sưng/đau ở cẳng chân và đùi (cũng như đỏ, sưng hoặc đau ở bắp chân hoặc đùi).
DS. Dương Tuyết