Theo y học cổ truyền, chứng hỏa là khí nóng trong người phát ra. Nguyên nhân do vốn chân âm hư lại lạm dụng vị mặn, cay, ngọt nóng hoặc do tình chí tức giận thái quá khiến hỏa bốc lên.
Theo y học cổ truyền, chứng hỏa là khí nóng trong người phát ra. Nguyên nhân do vốn chân âm hư lại lạm dụng vị mặn, cay, ngọt nóng hoặc do tình chí tức giận thái quá khiến hỏa bốc lên. Sau đây là một số món ăn bổ mát có tác dụng phòng trị chứng này.
Nếu bốc nóng ở đầu, mặt, trán và ngực mà bứt rứt khó ngủ... do "tâm hỏa": Nên ăn vị bổ mát tâm an thần dễ ngủ như canh hoa lý cua đồng; rau rút, thịt hến nấu canh; canh cua rau đay mồng tơi; lá dâu non, thịt trai đồng nấu canh; khổ qua nhồi mộc nhĩ thịt heo nấu canh; ngó sen cà rốt làm gỏi; rau đắng cá kèo nấu lẩu; rau xà lách sốt cà chua. Tăng cường các món từ củ sen, bông súng, rau đắng, hạt sen, ngó sen...; trái cây tươi như chuối, táo, nho, dâu. Uống nước lạc tiên, tâm sen, thảo quyết minh, nhân trần, atiso...
Nếu hay bốc nóng lên đỉnh đầu, mắt đỏ sưng, miệng đắng, thường bị đau đầu... do "can hỏa": Nên ăn món mát gan thanh hỏa như canh chua cá lóc, cho nhiều rau giá; rau ngót thịt ngao nấu canh; cá kèo lá giang nấu lẩu; canh bông atiso hầm xương; đậu xanh nấu cháo ăn; rau lang xào tỏi; rau thập tàng nấu canh hến... Tăng cường ăn rau má, mướp đắng, diếp cá, rau xà lách, cải cay, cải soong, cần tây, rau đắng, bầu bí, rau cần, cà chua, cà tím và trái cây tươi các loại...; uống nước mát nhân trần, atiso...
Canh hoa lý cua đồng trị chứng hỏa biểu hiện bốc nóng ở đầu, mặt, trán và ngực, bứt rứt khó ngủ.
Nếu hay bị lở miệng môi nứt, răng lợi chảy máu… do "tỳ vị hỏa": Nên ăn vị bổ mát dưỡng âm như chè đậu xanh hạt sen; đậu ván bột sắn nấu chè; khoai tím nấu thịt băm; khoai tây cà rốt hầm xương heo; khoai mỡ thịt nạc băm nấu canh... Tăng cường ăn rau cải bắp, khoai tây, bí đao, xà lách, súp lơ, bí xanh, củ sen, ngó sen, rau má, dưa hấu, dưa chuột, các món chế biến từ đậu mè, gạo ngô khoai tươi mới, uống nước bột sắn dây, nước mía, cam, bưởi, quýt, sinh tố trái cây tươi...
Nếu miệng khô khát, họng như có lửa đốt, hay bị ho khan đàm vàng "phế hỏa": Nên ăn vị bổ mát phế dưỡng âm như rau má thịt vịt nấu canh; cá quả nấu chua cho nhiều giá; ốc nhồi bung chuối; cá khoai, rau tần ô nấu canh; bí đao, sườn heo nấu canh; cá lóc hấp bầu; rau diếp sốt cà chua; rau ngót nấu canh hến; rau bỉnh bát, thịt cua nấu canh... Tăng cường món có nhiều rau má, rau diếp cá, rau cải, xà lách, cải làn đậu xanh; uống nước ép giá đậu, rau má, nước mía, chanh, bưởi, mơ, sơ-ri…
Nếu lưng nóng, lòng bàn chân nóng, đi tiểu vàng do "thận hỏa": Nên ăn các món bổ thận âm như rau càng cua sốt cà; nhộng tằm xào hẹ; thịt rùa, bắp nếp, khoai tây hầm; đậu xanh thịt lươn nấu cháo; thịt vịt tiềm hạt sen; ba ba om chuối xanh; hoa lý xào lòng heo; canh ngao nấu hẹ; chè đậu đen; cá chép hầm đậu đỏ...; các món từ mè đen, đậu đen, đậu nành...; cà rốt, cà chua, rau ngót, giá đậu...; uống nước mã đề, râu ngô, rễ tranh, mía lau, râu mèo...
Lương y Nguyễn Văn Sáu