Nhiễm khuẩn hô hấp là bệnh chiếm tỷ lệ lớn trong các bệnh ở trẻ em. Trẻ nhỏ cho đến độ tuổi đang tập đi mắc bệnh nhiều nhất vì hệ miễn dịch chưa phát triển.
() - Nhiễm khuẩn hô hấp là bệnh chiếm tỷ lệ lớn trong các bệnh ở trẻ em. Trẻ nhỏ cho đến độ tuổi đang tập đi mắc bệnh nhiều nhất vì hệ miễn dịch chưa phát triển. Ở tuổi này, trẻ thường chưa biết nói nên khi bị bệnh trẻ không biết kêu đau hay khó chịu. Vì vậy, các bậc cha mẹ cần phải có hiểu biết để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời cho trẻ.
Nhiễm khuẩn hô hấp là bệnh chiếm tỷ lệ lớn trong các bệnh ở trẻ em. Trẻ nhỏ cho đến độ tuổi đang tập đi mắc bệnh nhiều nhất vì hệ miễn dịch chưa phát triển. Ở tuổi này, trẻ thường chưa biết nói nên khi bị bệnh trẻ không biết kêu đau hay khó chịu. Vì vậy, các bậc cha mẹ cần phải có hiểu biết để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời cho trẻ.
 Khám phát hiện bệnh về hô hấp và tư vấn dinh dưỡng cho trẻ em tại Trạm Y tế xã An Thới Đông, huyện Cần Giờ -TP.HCM. |
Cách phát hiện bệnh đường hô hấp ở trẻ nhỏ
Do trẻ nhỏ chưa biết nói, nên cha mẹ cần chú ý phát hiện bệnh để kịp thời đưa trẻ đi khám chữa bệnh. Dựa vào các triệu chứng bệnh đường hô hấp ở trẻ như sau: Trẻ bị sốt nhẹ hoặc nặng, nếu trẻ sốt cao trên 40oC thường kèm theo triệu chứng co giật; Trẻ bị ho, ho khan hoặc ho có đờm, ho từng cơn hay ho liên tục; Trẻ nhỏ quấy khóc, trẻ lớn hơn thì kêu đau đầu; Sổ mũi là triệu chứng báo hiệu trẻ nhỏ bị nhiễm khuẩn hô hấp; Trẻ bị rối loạn tiêu hóa như: nôn ói, đau bụng, chướng bụng, biếng ăn, tiêu chảy; Một số trẻ có dấu hiệu suy hô hấp như: khó thở, nhịp thở tăng so với lứa tuổi, cánh mũi phập phồng, co kéo các cơ hô hấp, tím tái ở môi và các đầu chi, li bì hoặc mê sảng.
Khi cha mẹ thấy con có triệu chứng sốt cao, ho nặng tiếng, thở nhanh hơn hoặc khó thở, li bì, bỏ ăn uống, khóc quấy nhiều là dấu hiệu bệnh nặng, nhất thiết phải đưa con đến khám và điều trị ở bệnh viện. Trường hợp phụ huynh lo lắng về biểu hiện bất thường của trẻ cũng nên đưa trẻ đến bệnh viện để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
Các yếu tố dễ gây bệnh ở trẻ nhỏ gồm: nơi có mật độ dân cư đông đúc; vệ sinh kém, nhiều khói bụi; trong nhà có người hút thuốc lá mà trẻ hít phải khói thuốc; trẻ sinh non, nhẹ cân; thời tiết thay đổi đang nóng trở lạnh (đang nắng thì mưa); có người lớn trong nhà mắc bệnh lây sang trẻ...
 Tiểu phế quản bình thường (trái) và tiểu phế quản bị viêm tiết nhiều dịch nhày (phải). |
Cách chăm sóc trẻ
Trong thời gian trẻ bị bệnh, ngoài việc cho trẻ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, các bậc cha mẹ cần chú ý chăm sóc trẻ để giúp trẻ nhanh khỏi bệnh và phòng tránh lây nhiễm các bệnh khác. Cần cho trẻ ăn uống bình thường, không nên kiêng cữ quá. Nên cho ăn đầy đủ chất dinh dưỡng để nâng cao thể trạng cho trẻ. Trẻ đang bệnh thường khó ăn và dễ bị nôn ói, cha mẹ nên cho trẻ ăn thức ăn nhẹ, dễ tiêu và chia làm nhiều bữa trong ngày, nhưng vẫn phải đảm bảo năng lượng đủ. Trẻ bị bệnh kéo dài dễ bị suy dinh dưỡng. Khi ăn trẻ dễ bị nôn ói, vì vậy cần cho ăn chậm, cẩn thận tránh cho trẻ khỏi bị sặc gây viêm phổi làm nặng thêm tình trạng bệnh. Giữ vệ sinh mũi họng cho trẻ như dùng khăn sạch lau mũi, đánh răng, súc miệng sau khi ăn và trước khi ngủ... Mùa hè, cha mẹ cần lưu ý cho trẻ uống đủ nước, nên cho uống theo tỷ lệ 80% là nước đun sôi để nguội, 20% là nước trái cây, canh rau và 20% là sữa. Chú ý lau mát khi trẻ sốt, giữ thoáng mát nơi trẻ ở.
Những khi thay đổi thời tiết và tình trạng bị nhiễm lạnh đột ngột là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu làm trẻ nhỏ có thể mắc các bệnh đường hô hấp. Vì vậy, tùy theo thời tiết, khí hậu mà cha mẹ cần chuẩn bị các đồ dùng như quạt, chăn màn, quần áo... bảo vệ thích hợp cho trẻ. Khi trời trở lạnh, cần cho trẻ mặc đủ ấm. Khi trời nóng, cần cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, lau khô mồ hôi thường xuyên, tránh để gió quạt máy thổi thẳng vào người trẻ. Khi dùng máy lạnh, chỉ nên để ở nhiệt độ 28 - 30oC, tránh luồng gió thổi thẳng vào người trẻ. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, đồ dùng cá nhân của trẻ.
Biện pháp phòng bệnh quan trọng nữa là phải cho trẻ tiêm phòng đầy đủ theo chương trình tiêm chủng mở rộng của ngành y tế. Chăm sóc từ bào thai bằng cách thai phụ ăn uống đủ chất tránh sinh non. Cho trẻ bú mẹ trong 24 tháng đầu. Kết hợp cho trẻ ăn dặm đúng cách. Phát hiện sớm và điều trị triệt để các bệnh đường hô hấp cho trẻ.
Vì sao trẻ nhỏ hay mắc các bệnh đường hô hấp?
Trẻ nhỏ rất dễ mắc bệnh đường hô hấp vì các lý do sau: đường hô hấp ở trẻ nhỏ liên quan đến môi trường bên ngoài rất dễ dàng nên vi khuẩn, virut dễ xâm nhập qua hai lỗ mũi, miệng, tai vào cơ quan hô hấp gây bệnh. Môi trường sống hiện nay bị ô nhiễm nặng bởi bụi, khói, hơi hóa chất, xăng dầu, phân bón, thuốc trừ sâu… Có nhiều tác nhân gây bệnh đường hô hấp như virut cúm, các loại vi khuẩn gây bệnh: Ecoli, Streptococus Pneumonia… Khi trẻ đến 6 tháng tuổi, các chất kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh do mẹ truyền sang đã hết và như vậy trong cơ thể trẻ không còn đủ các chất chống đỡ nên các tác nhân dễ đi vào cơ thể trẻ gây bệnh. Ðường hô hấp ở trẻ nhỏ còn ít chất tiết có tác dụng chống đỡ sự xâm nhập của vi khuẩn, hệ thống lông chuyển hoạt động còn yếu nên tác nhân gây bệnh đi vào đường hô hấp rất dễ dàng. Các bệnh nhiễm khuẩn ở trẻ nhỏ thường gặp do virut và các loại vi khuẩn Hemophilus Influenza týp B, Streptococus Pneumonia, Staphylococus, lao, E.Coli… Chúng gây ra các bệnh hay gặp là viêm mũi họng cấp, viêm mũi xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phế quản phổi, viêm phổi thùy, viêm phổi kẽ, viêm tiểu phế quản, hen phế quản…
BS.Đinh Lan Anh