Trẻ em bị điếc không nghe được nên không học nói được. Trẻ điếc gần như bị ngăn cách với mọi người vì không nghe được, không nói được, dẫn tới bị rối loạn về tâm lý, quan hệ xã hội kém, kiến thức về cuộc sống nghèo nàn, lệch lạc.
Trẻ em bị điếc không nghe được nên không học nói được. Trẻ điếc gần như bị ngăn cách với mọi người vì không nghe được, không nói được, dẫn tới bị rối loạn về tâm lý, quan hệ xã hội kém, kiến thức về cuộc sống nghèo nàn, lệch lạc.
Nỗi khổ của trẻ em bị điếc
Nếu để ý quan sát bạn sẽ nhận thấy nỗi khổ của trẻ em bị điếc, đó là: trẻ thường bồn chồn, lo lắng, vẻ mặt và tâm trạng tỏ ra rất khổ sở trước các tình huống bất ngờ, trẻ không được chuẩn bị, không hiểu nổi ý nghĩ và hành động của người khác, trẻ không diễn tả được ý muốn của bản thân. Do đó trẻ bị điếc có những phản ứng khác nhau, tùy theo bản tính tự nhiên của trẻ như: cáu kỉnh, gây gổ, hay thờ ơ lãnh đạm, tính khí thất thường. Mọi cách cư xử của bố mẹ, người thân như quá thương yêu chiều chuộng, hay nóng giận, lạnh nhạt đều làm cho tình trạng của trẻ càng nặng thêm.
 |
Nhận biết mức độ điếc của trẻ
Hiện nay người ta sử dụng 2 phương pháp để đánh giá sức nghe: một bằng máy đo thính lực, hai bằng tiếng nói. Loại máy để kiểm tra độ điếc gọi là máy đo thính lực, có nhiều loại: đơn giản thì chỉ để khám tầm soát điếc; loại máy phức tạp không những xác định được mức độ điếc mà còn xác định các dạng điếc. Do ở gia đình và hầu hết các cơ sở y tế tuyến phường xã không có máy đo thính lực, nên phải dùng giọng nói để phát hiện điếc. Cách làm như sau: đứng phía sau cách trẻ nghi ngờ bị điếc một cánh tay chếch về một bên; hướng dẫn trẻ dùng tay đè lên nắp tai bên kia; nói thầm nhiều từ, nếu trẻ nghe và nhắc lại đúng thì kết luận là tai đang thử nghe bình thường. Đổi tai thử: nếu trẻ không nhắc lại được thì thử tiếp bằng cách nói nhiều từ với giọng bình thường (to hơn nói thầm), nếu trẻ nhắc lại đúng thì kết luận tai thử bị điếc nhẹ. Nếu trẻ không nhắc lại được thì thử tiếp bằng cách nói nhiều từ với giọng nói lớn; nếu trẻ nhắc lại đúng thì kết luận tai thử bị điếc trung bình. Nếu trẻ không nhắc lại được tiếp tục thử bằng cách hét nhiều từ ở sát tai; nếu trẻ nhắc lại đúng, tai đang thử bị điếc nặng; đổi tai thử, nếu trẻ không nghe được tiếng hét lớn, thì bị điếc sâu hay còn gọi là điếc.
Thử thính lực ở trẻ sơ sinh: thực hiện tại một phòng yên tĩnh, khi bé vừa mới ngủ không quá 5 phút; nói từng chữ cái: A, B, C, D, E cách tai thử của bé 50cm. Quan sát phản ứng của bé xem có chớp mắt, mở mắt, vặn mình, cử động chân tay thì kết luận bé nghe được, tai bé nghe bình thường. Thử thính lực ở trẻ 1-3 tuổi: trong một phòng yên tĩnh, người thử đứng cách 1m phía sau lưng bé nhưng không được để bé biết, tạo ra tiếng động từ các dụng cụ thử: ly, thìa, trống, chuông; quan sát phản ứng của bé với tiếng động như: chớp mắt, lắng nghe, quay đầu về nơi phát ra tiếng động.Nếu có kết luận bé nghe được, nghĩa là bé nghe bình thường.
Đánh giá thính lực trẻ 3-7 tuổi: phòng yên tĩnh, người thử ngồi đối diện với bé, nói tên các hình trong một số tranh hình đơn giản để bé nghe và chỉ vào cho đến lúc bé hiểu cách thử. Sau đó người thử đứng phía sau nói thầm tên các hình, mỗi hình nói từ 2-3 lần cho đến lúc chắc chắn bé nghe được. Đánh gíá bé nghe được hay không bằng cách quan sát bé có chỉ đúng hình được nói ra hay không. Không có tranh, có thể yêu cầu bé chỉ đồ vật có trong phòng thử như bàn, ghế, đồ chơi, hoặc chỉ các bộ phận cơ thể như tai, mũi, miệng, chân tay…Nếu nói thầm bé chỉ không đúng thì nói to bình thường, nếu bé chỉ không đúng thì dùng nói to, rồi đến hét to gần tai. Căn cứ vào việc bé nghe được ở mức độ nào để đánh giá sơ bộ bé điếc nhẹ, trung bình, hay nặng...
 Sơ đồ đặt máy trợ thính. |
Phương pháp điều trị
Nếu đã phát hiện trẻ bị điếc, cần phải điều trị sớm để giảm tác hại do điếc. Tùy theo từng nguyên nhân gây giảm thính lực mà điều trị. Giảm thính lực do tai ngoài, trong một số trường hợp như trẻ đi tắm biển về hoặc sau khi tắm gội bị điếc luôn một hoặc hai tai. Nguyên nhân là do nước vào tai, ráy tai bị nở ra bít kín đường truyền âm thanh đến màng nhĩ. Điều trị bằng cách lấy ráy tai ra trẻ sẽ nghe lại bình thường. Điếc bệnh lý ở tai giữa: tắc vòi nhĩ, viêm tai giữa thanh dịch, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến viêm tai giữa thủng màng nhĩ. Điều trị bằng cách dùng thuốc và phẫu thuật vá màng nhĩ. Điếc do bệnh lý ở tai trong: điếc đột ngột thường gặp sau một đêm ngủ dậy. Đây là một cấp cứu tai mũi họng, vì kết quả điều trị rất khác nhau tùy thuộc thời gian đến sớm hay muộn. Sau khi đã điều trị bằng thuốc và phẫu thuật, tuy sức nghe đã cải thiện, nhưng vẫn không giao tiếp bình thường thì phải cho trẻ dùng máy trợ thính, hoặc cấy điện ốc tai.
Mọi trường hợp điếc từ nhẹ, trung bình, hay điếc nặng, điếc sâu mà chưa có điều kiện để cấy điện ốc tai, thì cần cho trẻ dùng máy nghe càng sớm càng tốt. Nếu để lâu, tiếng nói của trẻ có thể bị méo. Trẻ không nghe được nên không hiểu người khác nói gì, dần dần trẻ bị cô lập, tâm sinh lý thay đổi ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.
Cấy điện ốc tai đối với trẻ bị điếc nặng và sâu, máy nghe cũng kém tác dụng. Nếu trẻ điếc bẩm sinh và điếc trước khi học nói thì thời gian bắt đầu cấy điện ốc tai rất quan trọng, phải cấy điện ốc tai trước 5 tuổi, tốt nhất là cấy từ 2 - 3 tuổi vì đây là giai đoạn trẻ học nói.
ThS.Nguyễn Kỳ Anh