Trong điều trị béo phì, chế độ ăn đóng vai trò quan trọng nhất, vì dù áp dụng phương pháp nào đi chăng nữa thì vẫn phải kèm theo chế độ ăn, kể cả sau phẫu thuật cắt mỡ, hút mỡ… mà không áp dụng chế độ ăn kiêng thì vẫn có thể bị phì trở lại.
Cơ thể chúng ta luôn giữ được ổn định là do sự cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao, người ta trở thành béo phì khi năng lượng ăn vào lớn hơn năng lượng tiêu hao do ăn quá nhiều hoặc do giảm hoạt động thể lực, hoặc kết hợp cả hai yếu tố. Số năng lượng dư thừa này sẽ được cơ thể tích lũy dưới dạng mô mỡ mỗi ngày một ít, lâu dần sẽ trở thành thừa cân và béo phì.
Nguyên tắc chung
Nguyên tắc chung về chế độ ăn cho người béo phì là ăn giảm năng lượng, giảm chất ngọt, chất béo, nhưng vẫn phải đủ chất đạm, vitamin và khoáng chất, chất xơ. Vì nếu thiếu chất đạm, vitamin và khoáng chất sẽ bị teo cơ, cơ nhẽo, cơ thể mệt mỏi, thiếu máu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng lao động. Tuyệt đối không nên áp dụng các chế độ ăn phản khoa học như nhịn đói kéo dài, uống giấm, thanh lọc cơ thể chỉ bằng nước chanh không đường kéo dài nhiều ngày.
Thường xuyên thay đổi các món ăn để ăn kiêng được lâu dài. Hình ảnh: minh họa
Khi lựa chọn thực phẩm trong chế độ ăn cho người béo phì nên chọn thực phẩm giàu chất đạm (protein), ít chất béo, ít chất ngọt, nhiều chất xơ, nhiều nước.
Phương pháp chế biến món ăn cũng rất quan trọng: chỉ nên luộc và hấp, hạn chế xào rán, không ăn mặn, hạn chế các món ăn “đưa cơm” như: mắm tôm, mắm tép chưng, dưa chua, cà muối...
Thường xuyên thay đổi các món ăn để ăn kiêng được lâu dài.
Người béo phì phải kiên trì điều trị, thời gian điều trị không chỉ kéo dài hàng tháng, hàng năm mà có khi kéo dài suốt cả cuộc đời, vì sau một thời gian ăn uống và luyện tập cơ thể trở về được mức bình thường, nhưng nếu lại ăn uống thoải mái và ngừng luyện tập thì cơ thể lập tức tăng cân trở lại rất nhanh, thậm chí còn tăng hơn cả mức ban đầu bởi vì khi ăn uống và luyện tập các tế bào mỡ mới chỉ xẹp đi mà chưa mất hẳn, nếu lại ăn nhiều và không luyện tập thì các tế bào này lại phình to ra làm cho bạn tăng cân trở lại.
Và thực đơn
Việc xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho người thừa cân, béo phì phải tùy thuộc vào mức độ béo, tuổi, giới, cường độ làm việc, mục đích giảm cân, phụ thuộc vào thói quen và sở thích ăn uống của mỗi người, phụ thuộc vào tình trạng bệnh tật và sức khỏe của bạn, vì vậy không có thực đơn nào chung cho tất cả mọi người. Tuy vậy bạn có thể tham khảo và áp dụng thực đơn sau:
ThS.BS. Lê Thị Hải