Có 4 nguyên nhân chính gây ra tình trạng gia tăng bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam, trong đó có việc người Việt Nam ăn ít rau, quả, nhưng nhiều người lại hút thuốc, sử dụng rượu bia ở mức có hại và thiếu hoạt động thể lực.
Tại buổi tọa đàm về bệnh không lây nhiễm do Bộ Y tế và Bộ Hợp tác phát triển Đan Mạch tổ chức tại Trường Đại học Y tế công cộng (Hà Nội) ngày 5/5, nhiều chuyên gia y tế bày tỏ lo ngại về tình trạng bệnh không lây nhiễm đang gia tăng nhanh chóng tại nước ta.
Trong bài phát biểu khai mạc buổi tọa đàm, GS.TS Lê Quang Cường- Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, Việt Nam hiện đang ở giai đoạn chuyển đổi giữa dân số và dịch tễ học với sự gia tăng tuổi thọ và tỷ lệ hiện mắc các bệnh không lây nhiễm.
Thói quen ăn nhiều muối gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe
Các bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất là tim mạch, đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính; chiếm tới 2/3 tổng gánh nặng bệnh tật và 73% các trường hợp tử vong hàng năm ở nước ta. Ước tính Việt Nam hiện có khoảng 12 triệu người tăng huyết áp, gần 3 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh phổi mạn tính và mỗi năm có khoảng 120.000 ca mắc mới ung thư.
Ông Trần Quốc Bảo, Trưởng phòng Kiểm soát bệnh không lây nhiễm, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết: Có 4 yếu tố nguy cơ phổ biến hình thành bệnh không lây nhiễm là hút thuốc, sử dụng rượu bia ở mức có hại, dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt động thể lực, dẫn đến các thay đổi sinh chuyển hóa trong cơ thể, gây thừa cân béo phí, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tăng lượng đường trong máu, từ đó phát triển thành bệnh.
Người Việt sử dụng rau xanh, trái cây hàng ngày chỉ bằng 1/2 khuyến cáo cần thiết
Cũng theo thông tin của BS Trần Quốc Bảo, qua khảo sát cho thấy, có hơn một nửa số người trưởng thành ở nước ta ăn ít rau, trái cây so với mức khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới (tối thiểu là 400 gam mỗi ngày của người trưởng thành). Thế nhưng lại có tới một nửa số nam giới trong độ tuổi trưởng thành thường xuyên hút thuốc, 77% nam giới trưởng thành uống rượu bia, trong đó 44% số người uống rượu bia ở mức nguy hại và 1/3 số người trưởng thành thiếu hoạt động thể lực. Bên cạnh đó, trung bình mỗi người ăn 9,4 gam muối mỗi ngày, gần gấp đôi mức khuyến cáo, cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.
Trong khi đó, do còn hạn chế về sàng lọc phát hiện bệnh sớm, có gần 2/3 người mắc phổi tắc nghẽn mãn tính và đái tháo đường không được phát hiện và quản lý bệnh. 70% người bệnh ung thư ở Việt Nam cũng đến bệnh viện ở giai đoạn muộn.
Có đến 77% nam giới tại Việt Nam sử dụng uống rượu bia
“Do đó, để phòng chống bệnh không lây nhiễm, mọi người cần phòng tránh các hành vi nguy cơ như hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, ăn nhiều muối, nhiều chất béo bão hòa, ăn ít rau, trái cây và thiếu vận động thể lực. Trên thực tế, các hành vi nguy cơ này sẽ dẫn đến thừa cân, béo phì, tăng huyêt áp, rối loạn đường máu và mỡ máu cùng nhiều bệnh không lây nhiễm khác…”- BS Trần Quốc Bảo khuyến cáo
Tuy có nhiều yếu tố nguy cơ hành vi mắc bênh không lây nhiễm nhưng người Việt lại lười vận động
Thông tin tại buổi tọa đàm cho biết, Bộ Y tế Việt Nam và Bộ Y tế Đan Mạch đang thiết lập hợp tác ngành chiến lược mới (SSC). Mục tiêu tổng quát là tăng cường phòng, chống, phát hiện sớm và quản lý các bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam thông qua phương pháp tiếp cận dựa trên chăm sóc sức khỏe ban đầu và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Hiên nay bệnh không lây nhiễm là một thách thức lớn cả ở Đan Mạch và Việt Nam, các bệnh này đều có xu hướng gia tăng và ảnh hưởng đến những người có thu nhập thấp.
Hợp tác y tế Việt Nam - Đan Mạch sẽ triển khai chính tại tỉnh Thái Bình. Dự án được xây dựng trên cơ sở hợp tác với các cán bộ y tế tuyến cơ sở bao gồm cả bác sĩ, y tá và cán bộ y tế thôn… nhằm triển khai phương pháp tiếp cận mới để phòng và quản lý các bệnh không lây nhiễm, qua đó tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu để phòng chống và quản lý bệnh tật tại cộng đồng
Thái Bình