Hiện nay, trên thế giới có hơn 350 triệu người bị trầm cảm và con số này vẫn không ngừng gia tăng theo thời gian. Để giúp người mắc trầm cảm vượt qua bệnh tật cũng như cung cấp sự hỗ trợ khi cần thiết, ngoài việc dùng thuốc điều trị, các nhà nghiên cứu ở nhiều quốc gia không ngừng khám phá các phương pháp trị liệu mới.
Trò chơi điện tử
Trò chơi điện tử có thể bị coi là vô bổ, thậm chí là hành vi xấu với nhiều người nhưng chúng có thể là một công cụ mạnh chống lại trầm cảm. Một nghiên cứu gần đây của Đại học California và Đại học Washington, Mỹ cho thấy một trò chơi được thiết kế đặc biệt, gọi là EVO đã cải thiện các triệu chứng trầm cảm ở người lớn tuổi. EVO nhắm mục tiêu vào kiểm soát các vấn đề về nhận thức ở những người bị trầm cảm muộn trong cuộc sống như khó tập trung, chú ý và khó nhớ khi làm việc. Các nhà nghiên cứu thấy rằng khi chức năng nhận thức được cải thiện, tâm trạng và tình trạng trầm cảm cũng sẽ được cải thiện.
TS. Anguera, tác giả chính của nghiên cứu cho biết, nhiều người lớn tuổi trong nghiên cứu này bị kháng đối với nhiều loại thuốc đang được kê đơn cho chứng trầm cảm của họ, vì vậy việc điều trị hành vi mà không bị ảnh hưởng bởi các tác dụng phụ của thuốc rất đáng được chú ý. Ngoài trò chơi EVO thì các trò chơi hiện đang có mặt phổ biến hiện nay như SuperBetter cũng được coi là trò chơi trị liệu có thể điều trị hiệu quả bệnh trầm cảm.
Sử dụng nấm ma thuật
Nấm ma thuật còn có tên gọi khoa học là nấm Psilocybe, mọc ở khắp mọi nơi trên thế giới. Loài nấm này có chứa hợp chất psilocybin có tác dụng chữa bệnh trầm cảm với các biểu hiện như lo lắng, nghiện rượu hay mắc các bệnh mạn tính khác. Nấm ma thuật đã được phát hiện rất lâu trước đây và bị cấm sử dụng do được phân loại thuốc thuộc danh sách bất hợp pháp nên bị lãng quên nhưng đến những năm gần đây, nhiều nghiên cứu về psilocybin được tiến hành lại. Trong đó, tác dụng với bệnh trầm cảm đã được đăng tải trên Tạp chí Tâm thần học của Mỹ qua nghiên cứu về những người khỏe mạnh đã được cải thiện tâm thần khi dùng psilocybin. Ngoài ra, một nghiên cứu nhỏ do các nhà nghiên cứu từ trường Đại học New York và Đại học Johns Hopkins, Mỹ cũng cho thấy giảm trầm cảm kéo dài đáng kể ở những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.
Dùng thuốc chống viêm
Chúng ta đều biết rằng chứng viêm có thể gây tổn hại đến sức khỏe nhưng ít người biết nó cũng có thể làm tăng khả năng trầm cảm.
Năm 2013, một nghiên cứu nhỏ tại Mỹ cho thấy những người dùng thuốc kháng viêm để điều trị bệnh tự miễn dịch đã giảm các triệu chứng trầm cảm. Một nghiên cứu nhỏ khác từ năm 2015 cũng được thực hiện tại Mỹ cho thấy những bệnh nhân trầm cảm lâm sàng thường mắc thêm tình trạng ở não cao hơn 30% so với người trưởng thành khỏe mạnh khác. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ ràng nếu viêm là nguyên nhân chính gây trầm cảm hoặc chỉ là một yếu tố góp phần gây nên tình trạng này nên rất cần những nghiên cứu trên phạm vi rộng hơn để có cái nhìn tổng thể cũng như có thể đưa ra hướng điều trị mới cho người bệnh trầm cảm.
Liệu pháp choáng điện (ECT)
Khi thực hiện phương pháp ETC, người bệnh sẽ được gây tê trong khoảng một giờ để các bác sĩ sử dụng một dòng điện nhỏ tác động đến não trong vài phút nhằm gây ra cơn động kinh ngắn. Người bệnh thường nhận trị liệu này ba lần một tuần trong 2-4 tuần và bắt đầu nhận thấy sự cải thiện sau một tuần.
Liệu pháp choáng điện có thể hiệu quả với những người bị trầm cảm trầm trọng, những người không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác như thuốc hay liệu pháp nói chuyện truyền thống. Tuy nhiên, liệu pháp này có thể gây ra các phản ứng phụ tiêu cực như nhầm lẫn, mất trí nhớ tạm thời hoặc lâu dài, các vấn đề về tim và đau đầu.
Kích thích não sâu
Giống như ECT, kích thích não sâu sử dụng điện để nhắm mục tiêu các vùng cụ thể của não. Mặc dù nó được phát triển lần đầu tiên để điều trị bệnh Parkinson nhằm giảm sự run rẩy và các cử động không kiểm soát được, kích thích não bộ sâu cũng đang được thử nghiệm để điều trị chứng trầm cảm.
Kích thích não sâu được thực hiện với phẫu thuật đặt một cặp điện cực vào não và nối chúng với một máy phát điện nhỏ được cấy vào ngực. Tuy nhiên, đây vẫn là một quy trình thử nghiệm với các tác dụng phụ và lợi ích lâu dài chưa được biết đến đầy đủ.
Kích thích từ xuyên sọ (TMS)
Khi áp dụng kích thích từ xuyên sọ, người bệnh sẽ được sử dụng từ trường để kích thích các tế bào thần kinh mục tiêu trong não, cụ thể là các xung từ ngắn, cường độ cao tạo ra một dòng điện để kích hoạt các vùng não thường ít hoạt động hơn ở những người bị trầm cảm. Biện pháp này thường được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không thành công với TMS chậm và TMS lặp lại. Đã có nhiều bằng chứng ghi nhận hiệu quả chống trầm cảm của TMS nhưng những tác động lâu dài của nó đối với sức khỏe người bệnh vẫn chưa được nghiên cứu sâu.
Lê Thu Lương
(Theo Prevention)