Tại nước ta, mối quan tâm tình dục với những bệnh nhân có bệnh tim ít khi được đề cập. Nhiều bệnh nhân ngại ngùng khi đưa ra các câu hỏi liên quan đến tình dục với bác sĩ. Trong khi đó, sức khỏe tình dục rất quan trọng trong cuộc sống với bệnh nhân tim mạch và vợ hoặc chồng của họ.
Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng, việc không đề cập đến và không điều trị các vấn đề về sức khỏe tình dục ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hồi phục bệnh lý của bệnh nhân, ảnh hưởng đến cảm xúc và mối quan hệ tình cảm giữa vợ chồng của bệnh nhân. Những hiểu biết về sức khỏe tình dục sẽ giúp cuộc sống của những bệnh nhân tim mạch tận hưởng cuộc sống tốt đẹp hơn. Khoảng 60-90% người bệnh suy tim có vấn đề về sức khỏe tình dục. Suy tim làm giảm tần xuất quan hệ, ít hài lòng hơn khi quan hệ. Nam giới có bệnh lý tim mạch thường giảm ham muốn tình dục, khó khăn để đạt và duy trì được tình trạng cương dương. Ngoài ảnh hưởng bệnh lý do bệnh lý tim mạch gây nên, một số thuốc điều trị cũng làm ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục ở nam giới. Trong bài báo này chúng tôi đề cập đến những vấn đề gặp phải trong sức khỏe tình dục ở bệnh nhân tim mạch, chiến lược nhận biết và cải thiện sức khỏe tình dục ở bệnh nhân tim mạch và những thắc mắc cần được giải đáp.
Các nhân tố ảnh hưởng lên sức khỏe tình dục ở bệnh nhân tim mạch
Bệnh tim mạch làm thay đổi tuần hoàn đến cơ thể, khiến cung cấp máu ít hơn ở những vùng xa cơ thể, trong đó có cơ quan sinh dục. Giảm dòng máu đến cơ quan sinh dục sẽ làm suy chức năng cương ở nam giới và khó đạt khoái cảm ở phụ nữ. Các triệu chứng của bệnh lý tim mạch như đau ngực, khó thở và mệt cũng làm ảnh hưởng đến quan hệ tình dục. Một số các bệnh lý mạn tính phối hợp cũng góp phần làm gia tăng suy giảm tình dục (như đái tháo đường, bệnh phổi mạn tính...). Tác dụng phụ của một số thuốc cũng góp phần làm giảm sức khỏe tình dục. Một số các nhân tố khác cũng góp phần như căng thẳng sau bệnh lý tim mạch, lo lắng rằng hoạt động tình dục sẽ ảnh hưởng bệnh tim. Một số thói quen xấu như hút thuốc lá, ngủ thiếu giấc, lạm dụng rượu, ít hoạt động thể lực cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục.
Với hầu hết bệnh nhân tim mạch hoạt động tình dục là an toàn.
Các chiến lược cải thiện sức khỏe tình dục
Hãy trao đổi với các bác sĩ của bạn: Trong thực hành, chúng tôi thấy rất ít bệnh nhân dám trao đổi với thầy thuốc về các vấn đề tình dục. Hãy mạnh dạn trao đổi với thầy thuốc về các vấn đề. Thầy thuốc có thể giúp các bạn hướng dẫn hoạt động tình dục thế nào cho đúng đắn và sẽ giúp bạn cởi bỏ các vấn đề lo lắng cho bạn.
Trao đổi với vợ hoặc chồng của bạn: Nhiều bệnh nhân lo lắng và căng thẳng khi bắt đầu quan hệ lại sau khi có các biến cố tim mạch. Với các bệnh nhân tim mạch nên trao đổi cởi mở với vợ hoặc chồng là cách tốt nhất để bắt đầu lại các quan hệ tình dục. Cùng hiểu biết sẽ giúp bạn cùng với vợ hoặc chồng bạn có một kế hoạch hành động. Trở lại với quan hệ lần đầu, chúng ta nên bắt đầu từ từ. Cố gắng dành thời gian nhiều hơn cho vợ hoặc chồng bạn. Cố gắng tạo những cảm giác lãng mạn để tạo cảm xúc nhiều hơn. Nếu bạn lo lắng nhiều về bắt đầu lại quan hệ, có thể bắt đầu từ những cái nắm tay, vuốt ve và những nụ hôn. Nếu bạn và vợ hoặc chồng bạn thấy có thể bắt đầu, ta có thể từ từ và bằng các động tác chậm và nhẹ nhàng.
Các câu hỏi thường gặp và câu trả lời với bệnh nhân tim mạch
Hoạt động tình dục có an toàn ở bệnh nhân tim mạch không?
Với hầu hết bệnh nhân tim mạch, hoạt động tình dục là an toàn. Hoạt động tình dục tương đương với hoạt động thể lực mức độ trung bình (tương đương với leo bộ 2 tầng gác hoặc đi bộ nhanh). Những bệnh nhân có bệnh tim nặng nên trao đổi với bác sĩ của bạn trước khi có các hoạt động tình dục.
Bệnh nhân tim mạch có nguy cơ gì khi hoạt động tình dục?
Nguy cơ biến cố tim mạch xảy ra khi hoạt động tình dục là rất thấp. Dưới 1% bệnh nhân có nhồi máu cơ tim khi đang hoạt động tình dục.
Có tư thế nào hay kỹ thuật nào nên tránh khi quan hệ?
Câu trả lời là không. Tuy nhiên, các tư thế phải phụ thuộc vào khả năng gắng sức của bạn và những giới hạn của bạn. Nếu bạn thấy mệt nhiều, khó thở hoặc có đau ngực nên dừng động tác đó lại và nên có những động tác nhẹ nhàng hơn. Một số trường hợp có thể dùng gối để nâng cao đầu có thể giúp ích cho bạn.
Tim của bạn hoạt động như thế nào là bình thường khi đang quan hệ?
Tần số tim, huyết áp và nhịp thở tăng nhẹ khi quan hệ. Ví dụ khi đạt đỉnh, tần số tim của bạn có thể tăng lên 105-125 chu kỳ/phút. Điều này là bình thường và nó an toàn cho bạn.
TS. BS. Phạm Như Hùng
(Tổng Thư ký Hội Tim mạch can thiệp Việt Nam)