Với nhiều người,dưa muối vẫn luôn là món “đưa cơm” trong bữa ăn hằng ngày. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, dưa muối cũng tiềm ẩn những nguy cơ đối với sức khỏe nếu sử dụng “quá liều”. Dưới đây là tất cả những điều bạn cần biết để quyết định ăn hay không ăn và ăn dưa như thế nào.
Dưa muối được tạo ra như thế nào?
Ngâm muối được sử dụng cách đây hàng ngàn năm để bảo quản các thực phẩm ngoài mùa sinh trưởng của chúng. Hầu hết chúng được bảo quản bằng muối, gia vị và giấm. Trong khi dưa chuột ngâm muối có thể là loại phổ biến nhất thực phẩm ngâm ở Bắc Mỹ thì trên thế giới, tất cả các loại trái cây và rau quả, và thậm chí cả các loại thịt đều có thể được ngâm.
Lợi ích của dưa muối
1. Chứa rất nhiều các lợi khuẩn probiotic
Ngâm muối là một hình thức của quá trình lên men. Khi các loại rau và trái cây lên men, vi khuẩn có lợi giúp phá vỡ cellulose khó tiêu hóa trong thực phẩm, cũng như một số các đường tự nhiên. Đây là lý do tại sao một số người không dung nạp lactose có thể ăn sữa chua.
Những lợi khuẩn giúp giữ cho thực phẩm lên men ít có khả năng bị hư hỏng, và làm tăng vi khuẩn tốt trong đường ruột của bạn khi ăn.
Dưa chua có thể tăng cường các lợi khuẩn của bất kỳ bữa ăn nào của bạn.
2. Các chất chống oxy hóa
Các chất chống oxy hóa tự nhiên được tìm thấy trong trái cây và rau quả có tác dụng chống lại các gốc tự do. Các gốc tự do là những hóa chất không ổn định được hình thành tự nhiên trong cơ thể, có thể làm tổn thương tế bào và dẫn đến các vấn đề về bệnh tim mạch, ung thư và lão hóa cơ thể. Trong khi bất kì thực phẩm nào khi nấu lên đều có thể phá vỡ một số các chất dinh dưỡng nhạy cảm với nhiệt, bảo quản rau bằng cách ngâm muối có thể giữ lại các chất chống oxy hóa gần như nguyên vẹn.
Nguy cơ của dưa muối
1. Ung thư dạ dày
Các thực phẩm ngâm quá nhiều muối làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Tại Thổ Nhĩ Kỳ và Nhật Bản, những nước thường xuyên sử dụng các thực phẩm ngâm muối, tỉ lệ ung thư dạ dày cũng cao hơn đáng kể.
Gần đây, một nhóm các bác sĩ tại Thổ Nhĩ Kỳ đã xem xét chế độ ăn của bệnh nhân ung thư dạ dày và phát hiện ra rằng những người này ăn ít hơn đáng kể các loại thức ăn như bánh mì, ngũ cốc, sữa và nước cam ép và ăn dưa chua nhiều hơn rất nhiều những người không bị ung thư dạ dạy tham gia nghiên cứu này.
2. Tăng huyết áp
Để bảo quản bất kỳ loại thực phẩm nào bằng việc ngâm muối thì lượng muối trong đó cần ít nhất 5%. Nếu bạn ăn quá nhiều dưa muối có nghĩa là bạn nạp một lượng lớn natri vào cơ thể, làm tăng nguy cơ cao huyết áp và nhiều nguy cơ khác cho sức khỏe.
Những người không nên ăn dưa muối
1. Những người bị đau dạ dày:
Dưa chua chứa nhiều muối, tính a xít và có thể cay hoặc rất cay, như món kim chi chẳng hạn. Do vậy người đau dạ dày nên rát hạn chế ăn món dưa chua, mặc dù đó có thể là món khoái khẩu của bạn.
Ngay cả khi bạn chưa từng bị đau dạ dày, đừng ăn dưa chua lúc đói hoặc ngay đầu bữa ăn vì có thể làm cho dạ dày bạn cồn cào hoặc lấn át vị giác của các món ăn tiếp theo.
2. Người mắc bệnh tim mạch, huyết áp, bệnh gan:
Dưa muối thường có nhiều muối và vị mặn, cay đặc trưng. Đó đều là những thứ các chuyên gia dinh dưỡng khuyên tránh dùng ở người bệnh tim, tăng huyết áp hoặc bệnh gan, thận vì muối và các gia vị kích thích có thể tăng những nguy cơ bất lợi cho sức khỏe.
3. Người có bệnh về đường tiêu hóa:
Về bản chất dưa muối có nhiều lợi khuẩn có thể rất tốt cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, các loại dưa muối, nhất là dưa muối xổi, ngâm dấm nhanh có thể không đảm bảo loại trừ hoàn toàn được các loại vi sinh vật gây bệnh có sẵn trong thực phẩm, do vậy có thể làm đường tiêu hóa của bạn có vấn đề hơn.
4. Phụ nữ mang thai:
Khi mang thai, dường như đường tiêu hóa của mẹ bầu trở nên nhạy cảm hơn, nhất là khi nghén, trong khi dưa chua có thể trở thành một thực phẩm kích thích, làm tăng cảm giác đầy bụng, buồn nôn. Hơn nữa, bạn sẽ không chắc chắn về độ an toàn của các thực phẩm và các chất phụ gia có thể thêm vào dưa muối có ảnh hưởng như thế nào đến bạn và em bé trong bụng. Do vậy, lời khuyên của các chuyên gia là: Hãy tạm dừng món dưa muối khi bạn mang thai.
5. Trẻ em:
Mặc dù con bạn có thể thích một vài món dưa mưối, nhưng hãy hạn chế cho bé ăn vì hệ tiêu hóa của bé còn chưa hoàn chỉnh. Bạn nên bổ sung các lợi khuẩn cho bé từ các sản phẩm khác tốt hơn như sữa chua, men tiêu hóa... hơn là cho bé ăn dưa chua.
Có nên ăn dưa muối không?
Bạn đã hiểu về lợi ích của dưa muối và bạn không thuộc 5 nhóm người không nên ăn? Vậy thì tại sao lại không ănn? Thực tế đây là một câu hỏi rất cần được cân nhắc. Với tất cả những lợi ích sức khỏe mà dưa muối mang lại, có vẻ như dưa chua chắc chắn có lợi và là một món nên ăn. Điều quan trọng ở đây là làm thế nào để dưa muối thực sự tốt.
Hãy ăn điều độ. Ăn điều độ được hiểu như dưa muối, từ dưa chuột, kim chi, dưa cải, dưa củ cải... nên được dùng như một món ăn bổ trợ trong bữa ăn, giúp bạn có cảm giác ngon miệng hơn và sẽ hỗ trợ hệ tiêu hóa hơn.
Hãy xem cách người Nhật, người Hàn Quốc thêm các món dưa, kim chi trong bữa ăn: một chén nhỏ cho mỗi loại và nhiều chén nhỏ dưa chua trong bữa ăn, một cách thông minh để có được lợi ích tối đa của dưa muối.
Trong bối cảnh có rất nhiều mối lo ngại về an toàn thực phẩm như hiện nay, tự tay làm món dưa chua, có nghĩa là bạn sẽ tránh được các nguy cơ về vệ sinh, chất phụ gia, chất bảo quản... Bạn hãy tự tin rằng chỉ vài lần, bạn sẽ có được món dưa ngon và phù hợp khẩu vị riêng của gia đình bạn.
Để có được món dưa muối ngon và an toàn:
Lựa chọn dụng cụ an toàn cho việc muối dưa: đó có thể là bình/lọ thủy tinh, vại/bình sứ gốm, các nồi inox chuyên biệt cho làm dưa (chẳng hạn như nồi ủ kim chi Hàn quốc)...
Chọn các thực phẩm an toàn làm nguyên liệu. Hãy tránh xa các rau, củ không rõ nguồn gốc, trái mùa hoặc bạn nghi ngờ có chất bảo quản, thuốc kích thích hoặc nhiễm bẩn vi sinh vật.
Bs. Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam