Nước súc miệng là dung dịch được pha chế dùng để sát khuẩn và làm sạch vùng miệng họng bằng cách ngậm dung dịch và làm dung dịch ngậm chuyển động trong miệng nhiều lần
Nước súc miệng là dung dịch được pha chế dùng để sát khuẩn và làm sạch vùng miệng họng bằng cách ngậm dung dịch và làm dung dịch ngậm chuyển động trong miệng nhiều lần trước khi phun bỏ. Dùng nước súc miệng trở thành thói quen của nhiều người. tuy nhiên, rất cần chọn lựa loại nước súc miệng phù hợp cho bản thân.
Nước súc miệng thường có các chất sát khuẩn như: axít boric, kẽm sulfat, menthol, cetylpyridinium, chlorhexidine… và pha chế dưới dạng dung dịch. Khi mua nước súc miệng, bạn cần kiểm tra hàm lượng cồn (ethanol, với tỉ lệ biến đổi từ 6 - 27%), vì nếu chứa lượng cồn quá lớn thì đó có thể là nguyên nhân khiến cho bạn bị khô khoang miệng.
Có nhiều nước súc miệng chứa flour, được xem là thành phần thiết yếu giúp cho răng phòng ngừa bệnh sâu răng. Khi sử dụng nước súc miệng loại này, bạn nên chú ý tới hàm lượng fluor trong nước phải thật phù hợp nếu dùng cho trẻ em.
Mặc dù có nhiều loại khác nhau nhưng nước súc miệng chỉ có tác dụng hạn chế sâu răng, sát khuẩn chứ không chữa được sâu răng hay làm trắng răng như một số người lầm tưởng.
Một số loại nước súc miệng thường dùng
Nước súc miệng chứa muối NaCl: muối NaCl trong dung dịch có nồng độ thích hợp có tác dụng sát khuẩn và bảo vệ lớp tế bào niêm mạc họng, giúp loại bỏ các vi khuẩn có hại ở hầu họng và ngăn ngừa viêm nhiễm. Một số người quan niệm nước muối nồng độ càng cao thì sát khuẩn càng tốt nên pha dung dịch muối thật mặn để súc miệng, làm như thế thường xuyên là không tốt. Nồng độ nước muối NaCl 0,9% gọi là nước muối sinh lý hay dung dịch muối đẳng trương được cho là thích hợp nhất để súc miệng. Dung dịch muối đẳng trương mới không gây tổn thương đến các tế bào vùng miệng. Dùng nước muối NaCl 0,9% sau khi đánh răng vào buổi sáng và tối là biện pháp góp phần bảo vệ răng miệng.
Nước súc miệng Listerine: có nhiều loại với thành phần chủ yếu là thymol nồng độ 0,064% và một số tinh dầu: tinh dầu lý bách hương, tinh dầu bạc hà, tinh dầu bạch đàn và tinh dầu methyl salitylat; có tác dụng sát khuẩn và chống phù nề nhẹ niêm mạc. Dung dịch này được chỉ định súc miệng ngậm trong 30 giây, 2 lần/ngày.
Hai loại nước súc miệng kể sau thường được giới nha khoa chỉ định dùng khi bị các bệnh đường miệng như viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản, nấm họng, nấm thanh quản, viêm quanh răng... Chứ không dùng thường xuyên chỉ để vệ sinh răng miệng.
Nước súc miệng Povidone-iod (Betadine): chứa chất sát khuẩn Povidone-Iodine 1%. Khi tiếp xúc với chất bẩn trong miệng, chất iốt trong hợp chất povidone-iod được giải phóng từ từ, có tác dụng sát khuẩn, chống nấm, làm mất mùi hôi. Dung dịch betadin súc miệng chỉ có nồng độ iốt thấp hơn dung dịch sát khuẩn ngoài da hoặc vệ sinh phụ nữ (10% iod). Vì vậy, khi dùng betadin súc miệng, cần xem kỹ đúng nồng độ và chỉ nên dùng trong các trường hợp nghi ngờ nhiễm khuẩn, nhiễm nấm họng.
Dung dịch Givalex: một chế phẩm được chỉ định rộng rãi trong viêm họng, viêm quanh răng, có tác dụng sát khuẩn, chống phù nề. Khi sử dụng, nên pha loãng 1/10 với nước ấm để tăng thêm hiệu quả vì trong thành phần của dung dịch còn có menthol, nếu dùng với nồng độ cao sẽ gây tổn thương niêm mạc họng.
Nên ngậm khoảng 30 giây để nước súc miệng tiêu diệt các loại vi khuẩn trong khoang miệng
Cách dùng nước súc miệng hiệu quả
Nước súc miệng không phải là vô hại và vẫn có thể gây những tác dụng phụ khi sử dụng. Cũng như kem đánh răng, bạn không nên lạm dụng nước súc miệng, chỉ dùng không quá 2 - 3 lần/ ngày. Dùng quá nhiều, không theo chỉ dẫn sẽ làm thay đổi môi trường cân bằng vùng miệng và diệt những vi khuẩn có lợi ở miệng.
Chỉ nên coi nước súc miệng là một “vũ khí” hỗ trợ kem đánh răng để làm sạch răng miệng và loại bỏ các mảng bám trên răng thay vì sử dụng nó để thay thế kem đánh răng. Để đạt hiệu quả, nhất thiết phải đánh răng trước khi sử dụng nước súc miệng.
Nên ngậm khoảng 30 giây để nước súc miệng tiêu diệt các loại vi khuẩn trong khoang miệng và không nên dùng quá 3 lần/ngày. Sau khi dùng nước súc miệng, bạn không nên ăn sau khoảng nửa giờ.
Lưu ý không được nuốt nước súc miệng. Nên chọn mua những loại có uy tín đã được cơ quan chức năng kiểm chứng chất lượng.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC