Ung thư âm hộ là ung thư bộ phận sinh dục ngoài hệ thống sinh sản của phụ nữ. Bệnh thường gặp ở những người mãn kinh, tuổi trung bình mắc bệnh từ 60 - 70 tuổi.
Ung thư âm hộ là ung thư bộ phận sinh dục ngoài hệ thống sinh sản của phụ nữ. Bệnh thường gặp ở những người mãn kinh, tuổi trung bình mắc bệnh từ 60 - 70 tuổi. Ung thư âm hộ rất hiếm gặp ở những phụ nữ trước tuổi 45 và đặc biệt hiếm thấy ở phụ nữ có thai.
Ung thư âm hộ là ung thư bắt đầu ở trong âm môn, sau đó ảnh hưởng đến môi âm hộ, các nếp gấp da bên ngoài âm đạo. Trong một số trường hợp, ung thư âm hộ có thể bắt đầu vào âm vật hoặc trong các tuyến ở hai bên âm đạo. Bệnh không phổ biến, chiếm khoảng 3-4% trong số những bệnh ung thư phụ khoa và đứng thứ tư trong số những ung thư đường sinh dục, sau ung thư nội mạc tử cung, cổ tử cung, buồng trứng.
Biểu hiện của ung thư âm hộ tương đối phong phú. Ban đầu u có thể có dạng nhú nhỏ, nhưng thường là dạng loét, cứng, đường kính nhỏ hơn 3-4cm. Thường khi đã loét thì tổn thương có mật độ cứng, chắc, bờ gồ cao, thâm nhiễm vào mô dưới da và thường có kèm viêm nhiễm, tổn thương bở dễ vỡ, ít khi chảy máu. Khi khối u ác tính có nhiễm khuẩn bội nhiễm cũng gây đau và tiết dịch. Qua thăm khám lâm sàng thấy tổn thương khối u loét, chảy máu. Khoảng 5% có hạch ở bẹn hoặc bị áp-xe hóa.
Khi ung thư tiến triển, âm đạo bị ăn lan, lúc đó, cơ nâng hậu môn trực tràng bàng quang có thể bị xâm nhiễm. 2/3 triệu chứng ung thư âm hộ là bị ngứa âm hộ, thường xảy ra vài năm trước khi xuất hiện ung thư và có liên quan đến các tổn thương tiền ung thư. Có thể có những triệu chứng khác như: đau, khó chịu, chảy nước vàng hoặc chảy máu.
Siêm âm chẩn đoán bệnh tại Bệnh viện K, Hà Nội. Ảnh: T. Minh
Ung thư âm hộ do nguyên nhân nào?
Nguyên nhân gây ung thư âm hộ hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên, nhiều yếu tố nguy cơ cao của bệnh được đề cập đến như: biểu mô bên trong biến chuyển thành yếu tố tiền ung thư âm hộ. Vùng bị khối u biểu mô có thể sưng lên với vùng da dày và đỏ, có những vết đốm có màu trắng hơn hoặc sẫm màu. Ngày nay, virut HPV được coi như một nguyên nhân gây bệnh chủ yếu (đặc biệt là typ 16 – 18), có khoảng 40% trường hợp ung thư âm hộ có nguyên nhân từ virut HPV.
Tuy nhiên, còn có rất nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khả năng mắc ung thư âm hộ như: Bệnh thường gặp ở những phụ nữ chậm thấy kinh và những người mãn kinh muộn. Sẹo loét cũ của giang mai, mụn cóc người cao tuổi có thể có ý nghĩa quan trọng trong việc phát sinh ung thư. Ngoài ra, trong những tài liệu y văn cổ, người ta nhận thấy có khoảng 30-50% bệnh nhân ung thư âm hộ có mắc bệnh giang mai, bệnh u hạt hay hoa liễu. Một số chất từ xà phòng thơm, chất vệ sinh vùng kín có những chất hoá học gây ung thư. Việc sử dụng nước không sạch tạo nên tác nhân kích thích gây ngứa gãi. Những người có âm hộ ẩm ướt như mắc bệnh són đái, mặc quần lót có chất nhuộm có thể gây kích thích, hay mặc đồ lót bó sát làm hạn chế thoáng khí cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.
Ung thư âm hộ không quá đáng sợ
Hầu hết các trường hợp bị ung thư âm hộ nếu được chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn đầu thì quá trình điều trị sẽ khả quan. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn, quá trình điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố: kích cỡ của khối u và vùng ung thư đã lan rộng chưa, thuộc thể ung thư nào?
Phương pháp điều trị ung thư âm hộ chủ yếu hiện nay là phẫu thuật, đối với hầu hết các bệnh nhân bị ung thư âm hộ giai đoạn III/IV, kết hợp với chiếu xạ ngoài bổ sung. Do các ảnh hưởng đối với tâm lý tình dục và khiếm khuyết đáng kể liên quan tới thủ thuật cắt bỏ âm hộ triệt để nên xu hướng điều trị hiện nay là bảo tồn âm hộ và xử trí phù hợp cho từng bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm.
Và cách phòng ngừa hiệu quả
Thực hành tình dục an toàn có thể làm giảm nguy cơ ung thư âm hộ. Nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để bảo vệ chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Tiêm vắc-xin phòng ngừa lây nhiễm HPV. Vắc-xin này được chấp thuận để ngăn ngừa bệnh ung thư cổ tử cung, đồng thời nó có thể giúp ngăn ngừa bệnh ung thư khác liên quan đến cổ tử cung chẳng hạn như ung thư âm hộ. Bạn nên tiêm thuốc chủng này trước tuổi 26 và chưa có quan hệ tình dục.
Cảnh giác với ung thư bằng cách đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Hoặc khi có những bất thường như thay đổi trong kích cỡ, màu sắc hay là bề mặt của vết chàm hay vết bớt ở vùng âm hộ ngứa rát và đau xung quanh âm hộ; xuất hiện u cục hay mụn rộp nổi lên rất rõ trên da, chảy máu bất thường hay khí hư nhiều, đau rát khi tiểu tiện, vết thương, chỗ sưng hay khối u ở vùng âm hộ thì phải đi khám ngay để được điều trị triệt để.
BS. Song Nhi