Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) kèm cao huyết áp là một biến chứng thường gặp. Một số món ăn dưới đây thích hợp cho người bệnh dạng này.
Gà chiên tiên linh tỳ: tiên linh tỳ 12g, thịt gà 200g, nấm mèo đen 30g, gừng lát 5g, hành đoạn 10g, muối vừa đủ, nước tương 10g, dầu ăn 1kg. Tiên linh tỳ rửa sạch, cho vào nồi thêm 200ml nước, sau khi nấu sôi bằng lửa mạnh chuyển lửa nhỏ nấu 25 phút, bỏ bã, lấy nước thuốc sử dụng sau. Thịt gà chần qua nước sôi, để ráo, thái thành lát vuông 4cm; nấm mèo đen dùng nước ngâm rồi xé nhỏ. Chảo bắc lên bếp lửa mạnh, thêm dầu ăn nấu nóng 6/10, bỏ thịt gà chiên chín, vớt ra ráo dầu sử dụng sau. Giữ ít dầu nóng trong chảo, thêm nấm mèo đen, thịt gà, nước thuốc Tiên linh tỳ, muối, nước tương, đậy nắp nấu lửa nhỏ trong nửa giờ thì hoàn tất. Công hiệu: bổ ích hư suy, làm ấm thận dương, tư âm tiềm dương, mát can bình xung. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ biến chứng cao huyết áp.
Canh sơn tra - hải đới - giá đậu: sơn tra 10g, giá đậu nành 200g, hải đới (phổ tai) 100g, thịt nạc (heo) 50g, gừng 5g, hành đoạn 10g, muối vừa đủ. Giá đậu rửa sạch; hải đới rửa sạch, thái sợi; thịt heo rửa sạch, thái lát vuông 4cm; gừng đập dập; sơn tra rửa sạch. Thịt bỏ vào nồi thêm 1,5 lít nước, nấu sôi bằng lửa mạnh, thêm vào giá đậu, hải đới, sơn tra, sau khi sôi chuyển lửa nhỏ nấu 50 phút thì hoàn tất, nêm muối. Công hiệu: khu phong thấp, giảm huyết áp, song bổ âm dương. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp mức độ vừa.
Cơm chiên thịt gà - hạch đào: hạch đào nhân (quả óc chó) 30g, thịt ức gà 50g, cơm 100g, dầu ăn 30g, hành 10g. Thịt ức gà thái hạt lựu; hành thái ra hành hoa. Đổ dầu vào chảo cho nóng, thêm vào hạch đào nhân, rang thơm bằng lửa nhỏ, vớt ra ráo dầu; thịt gà hạt lựu cho vào dầu chiên chín, vớt ra ráo dầu. Giữ ít dầu nóng trong chảo, đổ hành hoa chiên thơm, thêm thịt gà hạt lựu, cơm, hạch đào nhân, đảo đều, nêm muối thì hoàn tất. Công hiệu: tư bổ thận âm, bình can tiềm dương, nhuận trường thông tiện. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp có táo bón.
Rau cần xào đỗ trọng - nấm mèo: đỗ trọng 10g, nấm mèo đen 30g, rau cần 200g, gừng lát 5g, hành đoạn 10g, tỏi lát 15g, muối vừa đủ, dầu ăn 50g. Đỗ trọng nướng khô, cho vào máy xay nhuyễn; nấm mèo đen ngâm nở, xé nhỏ; rau cần rửa sạch thái đoạn. Bắc chảo lên bếp cho nóng, đổ dầu ăn, bỏ gừng, hành, tỏi phi thơm, tiếp đến bỏ rau cần, nấm mèo, bột đỗ trọng, xào đến khi rau cần chín, nêm muối trộn đều thì hoàn tất. Công hiệu: tư bổ can thận, giảm huyết áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ huyết áp tăng vừa.
Gà ác tiềm quyết minh - ngũ vị tử: quyết minh tử 12g, ngũ vị tử 10g, gà ác 1 con (khoảng 1 kg), gừng 5g, hành 10g, rượu và muối vừa đủ. Quyết minh tử và ngũ vị tử vo sạch; gà ác rửa sạch; gừng đập dập, hành cột thành bó; muối và rượu rưới lên thân gà, ướp trong nửa giờ. Gừng, hành, quyết minh tử, ngũ vị tử nhét vào bụng gà, dùng que tăm khâu kín, cho vào nồi, đổ nước ngập qua thân gà, nấu sôi bằng lửa mạnh, vớt váng, rồi chuyển lửa nhỏ nấu trong 1 giờ. Công hiệu: bổ ích khí huyết, điều hoà âm dương, giảm áp sáng mắt. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp biến chứng ở đáy mắt.
Gà ác tiềm quyết minh - ngũ vị tử
Mực nấu sa uyển tử: sa uyển tử 30g, mực tươi 100g, cải dầu 100g, gừng lát 5g, hành đoạn 10g, rượu 10g, muối vừa đủ. Sa uyển tử vo sạch, bọc trong túi vải; mực rửa sạch, thái lát vuông 4cm; cải dầu rửa sạch, thái đoạn dài 5cm. Túi bọc sa uyển tử cho vào nồi, thêm 600ml nước, cho vào cải dầu, muối, gừng, hành, nấu sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa nhỏ nấu nửa giờ, đổ mực lát, rượu, nấu tiếp 5 phút thì hoàn tất. Công hiệu: bổ thận cố tinh, dưỡng can sáng mắt. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp có biến chứng ở đáy mắt.
Lươn xào bách hợp - quả dâu: bách hợp tươi 15g, tang thầm (quả dâu) 10g, rau cần 100g, lươn 100g, gừng sợi 5g, hành đoạn 10g, dầu ăn 60g, rượu 15g, muối vừa đủ. Bách hợp tách làm đôi, rửa sạch; quả dâu rửa sạch, bỏ cuống; lươn bỏ xương, nội tang và đầu, đuôi, thái cọng; rau cần rửa sạch, cắt đoạn dài 4cm. Bắc chảo lên bếp cho nóng, đổ dầu, thêm gừng, hành phi thơm, thêm vào lươn, rượu đảo trong 2 phút, rồi thêm bách hợp, quả dâu, muối, tiếp tục đảo trong 5 phút thì hoàn tất. Công hiệu: tư âm bổ thận, giảm mỡ giảm áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp có mỡ máu hơi cao.
Cà tím hầm xuyên khung - củ năng: củ năng 100g, cà tím (cà dái dê) 200g, xuyên khung 10g, hành đoạn 10g, gừng lát 5g, tỏi lát 10g, muối vừa đủ, dầu ăn 50g, nước tương 10g. Củ năng rửa sạch, gọt vỏ, bổ làm đôi; cà tím rửa sạch, gọt vỏ, thái lát vuông 3cm; xuyên khung rửa sạch, thêm nước nấu lấy nước cốt. Bắc chảo lên bếp, đổ dầu cho nóng, thêm gừng, hành, tỏi phi thơm, thêm tiếp cà tím, củ năng đảo đều, cho vào nước tương, muối, nước cốt xuyên khung và ít nước, đậy nắp hầm chín thì hoàn tất. Công hiệu: thanh nhiệt giải độc, giảm áp lợi tiểu, bổ thận ích âm. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp có choáng váng hơi nặng.
Canh bo bo - cải trắng: ý dĩ (bo bo) 20g, cải trắng 300g, gừng 5g, hành 10g, muối vừa đủ, dầu ăn 30g. Bo bo loại bỏ tạp chất, vo sạch; cải trắng lặt bỏ lá già, rửa sạch, thái đoạn dài 5cm; gừng đập dập, hành cắt đoạn. Bắc nồi lên bếp, đổ dầu cho nóng, bỏ gừng, hành phi thơm, đổ vào 1 lít nước, thêm bo bo, sau khi nấu sôi chuyển lửa vừa nấu nửa giờ, bỏ cải trắng, muối, nấu chín thì hoàn tất. Công hiệu: thanh nhiệt trừ thấp, dưỡng âm giảm áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết vừa và nặng.
Đậu hủ nấu ngọc trúc: ngọc trúc 30g, thịt nạc (heo) 100g, đậu hủ 200g, gừng sợi 5g, tỏi lát 10g, hành hoa 10g, nước tương 10g, nước dùng (canh ngon) 200ml, muối vừa đủ, dầu ăn 50g. Ngọc trúc rửa sạch, thái nhỏ; thịt nạc rửa sạch, thái sợi dày, sau thái hạt lựu; đậu hủ rửa sạch, thái hạt lựu. Bắc chảo lên bếp đổ dầu cho nóng, bỏ hành, gừng, tỏi phi thơm, thêm thịt, xào đến màu vàng, lại thêm đậu hủ đảo đều, thêm ngọc trúc, muối, canh ngon 200ml, sau khi sôi chuyển lửa nhỏ nấu 25 phút thì hoàn tất. Công hiệu: thanh nhiệt giải độc, giảm mỡ hạ áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp có mỡ máu hơi cao.
Trứng chiên rong biển - đào nhân: rong biển 30g, đào nhân 10g, trứng gà 1 quả, muối vừa đủ, dầu ăn 50g. Rong biển dùng nước ngâm, cắt thành sợi, để ráo nước; đào nhân cho vào máy xay bột thô. Trứng gà đập trong chén, khuấy đều, thêm rong biển, bột đào nhân và muối trộn đều, sử dụng sau. Bắc chảo lên bếp, đổ dầu cho nóng, đổ vào trứng, lắc nhẹ chảo, làm cho trứng dàn đều mặt chảo, chiên vàng một mặt trứng bằng lửa nhỏ, rồi đảo qua mặt bên kia, hai mặt chín là được. Công hiệu: bổ thận dưỡng huyết, ích khí hoạt huyết, giảm huyết áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp nặng.
Đậu hủ xào cải bẹ - thạch hộc: cải bẹ xanh 100g, đậu hũ 100g, thạch hộc 10g, gừng lát 5g, hành đoạn 10g, muối vừa đủ, dầu ăn 30g. Cải bẹ lặt rửa cho sạch, thái nhỏ; đậu hủ rửa sạch, thái lát vuông 3cm; thạch hộc rửa sạch, thêm nước nấu lấy nước cốt. Bắc chảo lên bếp đổ dầu cho nóng, bỏ gừng, hành phi thơm, thêm đậu hủ, nước cốt thạch hộc xào đến ngả vàng, thêm cải bẹ, đảo đều cho chín, nêm muối thì hoàn tất. Công hiệu: bổ trung ích khí, thanh nhiệt, dưỡng thận âm, giảm huyết áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp mức vừa.
Canh sơn tra - cà chua: sơn tra sống 15g, cà chua 200g, gừng lát 5g, hành đoạn 10g, canh ngon 0,5 lít, dầu ăn 50g, muối vừa đủ. Sơn tra rửa sạch, bỏ cuống và hột, thái lát; cà chua rửa sạch, thái lát mỏng. Bắc chảo lên bếp đổ dầu cho nóng, bỏ hành, gừng phi thơm, thêm canh ngon cà chua, muối, sơn tra, nấu sôi bằng lửa lớn, chuyển lửa nhỏ nấu nửa giờ thì hoàn tất. Công hiệu: tiêu thực tán ứ, giảm mỡ hạ áp. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp vừa nhưng mỡ máu hơi cao.
Gà ác nấu mạch đông - hải đới: mạch đông 15g, hải đới (phổ tai) ngâm nở 100g, gà ác 1 con (khoảng 0,5kg), gừng lát 5g, hành đoạn 10g, canh ngon 400ml, dầu ăn 30g, rượu 10g, muối vừa đủ. Mạch đông rửa sạch, loại bỏ tạp chất, dùng dao rạch một đường ở giữa; hải đới rửa sạch, thái đoạn dài 4cm; gà ác rửa sạch, trần qua nước sôi, vớt ra dùng nước lạnh dội lại, thái lát vuông 3cm. Bắc chảo lên bếp đổ dầu cho nóng, bỏ gừng, hành phi thơm, thêm gà lát xào đến ngả vàng, bỏ hải đới, mạch đông, canh ngon, rượu, nấu sôi vớt váng, chuyển lửa nhỏ nấu nửa giờ, nêm muối, hầm thêm 20 phút thì hoàn tất. Công hiệu: tư âm bổ thận, tiềm giáng can hỏa. Thích hợp dùng cho người bệnh ĐTĐ cao huyết áp độ vừa.
LY.DS. BÀNG CẨM