Có thể bạn đã nghe thấy rằng thực phẩm biến đổi gen (GMO) khiến chúng ta phải dùng nhiều thuốc trừ sâu hơn, hay là có những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Tuy nhiên, vẫn có những hiểu lầm về thực phẩm biến đổi gen và dưới đây là những hiểu lầm phổ biến nhất.
Thực phẩm biến đổi gen đã xuất hiện từ hàng nghìn năm trước
Sự thật không phải như vậy. Các giống biến đổi gen khác với giống thực phẩm truyền thống và tiềm ẩn những nguy cơ riêng. Thuật ngữ “biến đổi gen” nói đến quá trình không tự nhiên, ở đó gen từ loài này (virut hoặc vi khuẩn) được lấy ra bằng dụng cụ đặc biệt, rồi đưa vào một sinh vật khác. Quá trình này không bao giờ có thể xảy ra trong tự nhiên.
Cách lai tạo truyền thống, còn gọi là lai tạo chọn lọc, đã có từ hàng ngàn năm. Con người có thể lai chéo, chẳng hạn, cây cà chua với những đặc tính mong muốn như hương vị ngon, khả năng kháng thảm họa tự nhiên, v.v… với loại cây cà chua khác. Hạt giống biến đổi gen thì khác. Phần lớn giống biến đổi gen hiện nay được tạo ra để chịu thuốc diệt cỏ mạnh. Trong khi công ty tạo ra hạt giống đó cũng bán hóa chất diệt cỏ.
Khi trồng cây, hãy tìm loại hạt giống hữu cơ từ những công ty có Chứng nhận hạt giống an toàn (áp dụng ở một số quốc gia).
Ngô biến đổi gen (bắp to), ngô thường (bắp nhỏ)
Chúng ta cần giống biến đổi gen để kiểm soát cỏ dại và sâu bệnh
Ngược lại, công nghệ biến đổi gen thực sự khiến vấn đề sâu bệnh nghiêm trọng hơn. Phần lớn cây giống biến đổi gen đang được sử dụng hiện nay được điều chỉnh gen để tự sản sinh chất kháng sâu bệnh hoặc chịu liều hóa chất trừ sâu nặng mà cây thông thường sẽ chết. Năm 2012, có hơn 600.000 km 2 đậu nành, ngô, cỏ linh lăng, bông, cải dầu và củ cải đường biến đổi gen được trồng để chịu thuốc diệt cỏ. Khoảng 1/3 diện tích đó sản sinh ra siêu cỏ, những cây này sẽ không chết khi xịt hóa chất diệt cỏ biến đổi gen.
Phần lớn cây được tạo ra để chống chọi liều cao của glyphosate cũng là hoạt chất của thuốc trừ sâu Roundup. Cỏ dại nhanh chóng kháng với glyphosate, tức là cần phải diệt cỏ với liều lượng lớn hơn và thường xuyên hơn. Giáo sư tiến sỹ Chuck Benbrook, tại Đại học bang Washington, cho biết giữa năm 1996 và 2011, công nghệ biến đổi gen thực sự đã tăng lượng dùng thuốc diệt cỏ gần 250.000 tấn – tức 11%.
Cây biến đổi gen giúp nông dân không bị phụ thuộc vào những thuốc trừ cỏ cũ và độc hại
Tại Mỹ, có sự bùng nổ của những giống siêu cỏ kháng lại glyphosate, và hiện nay có 21 giống cỏ kháng chất diệt cỏ. Hàng chục nghìn kilo mét vuông bị bỏ hoang do siêu cỏ; nhiều nông dân đang phải trả tới $150 mỗi 5 kilo mét vuông để nhỏ cỏ bằng tay.
Củ cải biến đổi gen
Thực phẩm biến đổi gen không gây hại cho sức khỏe
Các thành phần thực phẩm biến đổi gen chưa được thử nghiệm đầy đủ đối với ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng lâu dài cho đến khi được đưa ra thị trường năm 1996. Có khoảng 600 nghiên cứu tập trung vào thực phẩm biến đổi gen, xem xét đến calo, đạm, chất béo và vitamin. Phần lớn các nghiên cứu được tài trợ bởi ngành công nghiệp thực phẩm cho thấy thực phẩm biến đổi gen có giá trị dinh dưỡng bằng với thực phẩm hữu cơ. Tuy nhiên các nghiên cứu đó gần như không đề cập đến tính an toàn cho sức khỏe con người.
Một số rất ít những nghiên cứu xem xét ảnh hưởng sức khỏe ngắn hạn cho thấy những vấn đề đáng quan ngại. Một phân tích tổng hợp được thiết kế công phu dựa trên 19 nghiên cứu dài hạn được xuất bản xem xét đến động vật có vú nuôi bằng ngô hoặc đậu tương biến đổi gen. Các động vật này có vấn đề về thận, gan, tủy xương và tiềm tàng các bệnh mãn tính.
Thực phẩm biến đổi gen cũng liên quan đến tỉ lệ dị ứng thức ăn tăng vọt và Roundup, nhãn sản phẩm diệt cỏ và sâu bệnh thường dùng với cây biến đổi gen, có liên quan đến một số loại ung thư, tổn hại DNA, sinh non và tăng động giảm chú ý. Glyphosate có thể tích tụ dẫn đến mức độ thay đổi đường trung gian nội tiết, gây ra béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường, cũng như dẫn đến mức glyphosate thấp liên quan đến phá hủy hệ thống miễn dịch, dị tật thai, chết tế bào và khiếm khuyết khả năng học tập.
Trong một nghiên cứu gần đây trên Tạp chí hệ thống hữu cơ, các nhà nghiên cứu từ Úc và Mỹ cho thấy lợn được nuôi bằng thực phẩm biến đổi gen có nhiều nguy cơ bị viêm dạ dày nặng và tử cung nặng hơn, một chứng có thể là dấu hiệu ung thư nội mạc tử cung, lạc nội mạc tử cung, phụ khoa dày lên bất thường hoặc polyp – tất cả đều ảnh hưởng hệ sinh sản.
Thực phẩm biến đổi gen an toàn với môi trường
Thực phẩm biến đổi gen đang đe dọa đa dạng sinh thái và có liên quan đến sự sụt giảm số lượng nhiều loại sinh vật. Sự sụt giảm thảm hoạ của bướm Monarch có tác nhân glyphosate góp phần lớn, là hóa chất sử dụng trong trồng cây biến đổi gen. Glyphosate hủy cây bông tai các vùng lân cận; trong khi bướm Monarchs cần cây bông tai để sinh sản.
Tất cả cây biến đổi gen được tạo ra để dùng với thuốc diệt cỏ cũng được dùng với thuốc trừ côn trùng chứa neonicotinoid. Neonicotinoids lan từ cây nọ sang cây kia và bám vào phấn hoa, được cho là gây ra vấn đề với hệ thần kinh ở ong. Nông dân dùng nhiều Roundup đến mức hoạt chất thực sự được phát hiện trong dòng nước, không khí và thậm chí nước mưa ở mức độ có thể gây hại con người.
Công nghệ biến đổi gen là kĩ thuật khoa học tiên tiến
Mặc dù đang được cải tiền, công nghệ biến đổi gen vẫn còn non trẻ và thiếu tin cậy. Khi chèn gen ngoại lai vào một cây, có 1 trên 100 nghìn tỉ cơ hội để có thể chèn vào cùng vị trí lần thứ hai. Đặc điểm mong muốn đưa vào cây cũng có thể đi kèm đặc điểm khác, bao gồm những đặc tính chưa được phát hiện. Chúng ta chưa thể biết nó có ảnh hưởng đến sức khỏe không, nhưng thực phẩm biến đổi gen đã ảnh hưởng đến tị lệ dị ứng thức ăn rồi.
Ngọc Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
(Theo Rodalesorganiclife)