12 bài thuốc trị bệnh gan do rượu

Trong những năm gần đây, bệnh gan có nguyên nhân do lạm dụng rượu bia đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng và gây ra rất nhiều hệ lụy.

Trong những năm gần đây, bệnh gan có nguyên nhân do lạm dụng rượu bia đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng và gây ra rất nhiều hệ lụy. Thường gặp nhất là ba loại: gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan do rượu và xơ gan do rượu. Để dự phòng và điều trị căn bệnh này, ngoài việc sử dụng thuốc của y học hiện đại người ta có xu hướng tìm đến y học cổ truyền với những loại thảo dược có công năng trị liệu các chứng bệnh tương ứng với bệnh gan do rượu như “Tửu đản”, “Tích tụ”, “Hiếp thống”, “Chướng mãn”...

Dưới đây xin được giới thiệu 12 bài thuốc chữa trị:

Bài 1. Cát hoa thang: Cát hoa (hoa sắn dây) 12g, liên kiều 12g, hổ trượng 9g, xương bồ 5g, sa nhân 3g, sinh cam thảo 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Bài 2. Sài cầm thang: Sài hồ 12g, trạch tả 12g, trư linh 15g, đẳng sâm 15g, bạch truật 10g, bán hạ chế 10g, quế chi 10g, chích thảo 6g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: sơ can lợi mật, giải rượu tả độc, dùng hữu hiệu cho bệnh nhân bị tổn thương gan do rượu. Lạm dụng rượu bia dẫn đến xơ gan.

Lạm dụng rượu bia dẫn đến xơ gan.

Bài 3. Nhu can tiêu thủy thang: Cát căn 20g, sinh hoàng kỳ 50g, biển đậu 10g, hải tảo 10g, kê nội kim 10g, địa miết trùng 10g, đan sâm 10g, thanh bì 10g, thanh đại 6g, bạch truật 15g, trạch lan 15g, lai phục tử 15g, côn bố 15g, sài hồ 15g, trạch tả 15g, nhân trần 18g. Khí hư thì gia thêm hồng sâm hoặc tây dương sâm 10g, huyết hư thì gia thêm đương quy 6g, âm hư thì gia thêm miết giáp 20g, dương hư gia thêm phụ tử chế 10g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Bài 4. Gia vị ôn đởm thang: Tích tương thực 10g, hoàng liên 10g, bán hạ chế 10g, bạch linh 15g, trúc nhự 12g, trần bì 12g, đào nhân 12g, sài hồ 12g, xích thược 12g, bạch thược 12g, đan sâm 30g, sơn tra 30g, miết giáp 24g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: giải rượu tả độc, lý khí vận tỳ, hoạt huyết hóa ứ, dùng thích hợp cho bệnh gan do rượu thuộc thể can uất tỳ hư, nhiệt ứ hỗ kết.

Bài 5. Giải tửu bảo can thang: Sơn tra (sao) 30g, tích tương tử 15g, trạch tả 15g, trư linh 15g, sài hồ 15g, kê nội kim 15g, chi tử sao 10g, bạch thược (sao) 10g, hoàng cầm 10g, thần khúc 10g, sa nhân 10g, uất kim 20g, sinh khương 5g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: sơ can thanh nhiệt, giải rượu hóa trùng, tiêu kiên giáng mỡ, dùng thích hợp cho trường hợp gan nhiễm mỡ do rượu.

Bài 6. Thanh chi phục can thang: Sinh sơn tra 30g, hắc sửu 15g, bạch sửu 15g, tỳ giải 15g, hà thủ ô 10g, trạch tả 10g, đan sâm 20g, nhân trần 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang, 20 thang là một liệu trình. Công dụng: thanh tả thấp nhiệt, hoạt huyết giáng mỡ, dùng thích hợp cho bệnh gan nhiễm mỡ do rượu.

Bài 7. Thanh can hoạt huyết phương: Sài hồ, hoàng cầm, đan sâm, miết giáp, cát căn, hàm lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: sơ can thanh nhiệt hoạt huyết giải độc.

Bài 8. Thanh can giải tửu ẩm: Nhân trần 20g, cát căn 20g, thiết quan âm trà 20g, bạch mao căn 20g, bạch linh 15g, sơn tra 15g, trạch lan 10g. Nếu thấp nhiệt uất kết can vị bất hòa gia bồ công anh 15g, đại hoàng 6g, chi tử 10g; nếu thấp trệ tỳ hư, can khí uất kết gia bán hạ chế 10g, hậu phác 10g, bạch truật 15g, thảo quyết minh 15g; nếu thấp ứ hiệp trở, can tỳ lưỡng hư gia xích thược 12g, đương quy 10g, đào nhân 10g, hồng hoa 8g, manh trùng 6g, sâm cao ly 3g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: thanh lợi tửu thấp, hòa can khứ tích.

Bài 9. Thanh can giải độc thang: Sài hồ 10g, hoàng cầm 10g, bán hạ chế 10g, tam thất 10g, bồ công anh 30g, sơn tra 30g, hổ trượng căn 30g, căn hoa 30g, ý dĩ 30g, đan sâm 15g, bản lam căn 15g, bạch linh 15g, sinh cam thảo 6g. Nếu bụng đầy đi lỏng, rêu lưỡi trắng nhờn gia thương truật 15g, bạch truật 15g, thần khúc 15g, trần bì 10g; nếu vàng da gia nhân trần 30g; nếu có cổ trướng hoặc phù chi dưới gia xa tiền tử 30g, trạch tả 15g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt hóa thấp, hoạt huyết giải độc, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu, men GGT tăng cao.

Bài 10. Giải tửu hộ can ẩm: Căn hoa, cát căn, tích tương tử, nhân trần, hổ trượng, đan sâm, đẳng sâm, bạch truật, bạch mao căn lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt trừ thấp, kiện tỳ hòa vị, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu.

Bài 11. Sơn tra trà diệp thang: Sinh sơn tra, đan sâm 15g, trà diệp 15g, thảo quyết minh 15g, hà diệp 10g, bạch truật 10g, đại hoàng 10g, lộ lộ thông 10g, hương phụ 10g, uất kim 10g, quy vĩ 12g, xích thược 12g, bạch phàn (tán bột uống) 1,5g, hà thủ ô 30g, sắc uống mỗi ngày 1 thang, 3 tháng là một liệu trình. Công dụng: tiêu tích lợi thấp, sơ can kiện tỳ, chuyên dùng chữa bệnh gan do rượu.

Bài 12. Thanh nhiệt lương huyết giải tửu phương: Nhân trần 30g, cát căn 30g, bạch mao hạ khô thảo 30g, bạch mao căn 30g, bạch hoa xà thiệt thảo 30g, tiêu sơn tra 30g, thanh cao 10g, trạch lan 10g, xích thược 15g, đan sâm 20g. Nếu thấp nhiệt uất kết, can hỏa phạm vị gia bồ công anh 30g, đại hoàng 6g, kim ngân hoa 15g; nếu thấp khốn tỳ hư, can khí uất trệ gia hậu phác 10g, bán hạ chế 10g, thương truật 10g; nếu thấp nhiệt hiệp ứ, can tỳ lưỡng hư gia đương quy 10g, đào nhân 10g, địa miết trùng 6g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang, 7 tuần là 1 liệu trình. Công dụng: kiện tỳ lợi thấp, lương huyết thanh nhiệt, sơ can hòa vị, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu.

ThS. Hoàng Khánh Toàn