Viêm gân bánh chè là tổn thương thường gặp có thể do chấn thương gối hoặc dễ gặp ở những người mắc bệnh lý xương khớp mạn tính.
Viêm gân bánh chè là tổn thương thường gặp có thể do chấn thương gối hoặc dễ gặp ở những người mắc bệnh lý xương khớp mạn tính. Tuy nhiên, bệnh thường xảy ra ở vận động viên hoặc những người chơi thể thao, thích vận động...
Yếu tố thuận lợi
Gân bánh chè là cấu trúc giải phẫu nối giữa xương bánh chè và xương cẳng chân (xương chày). Các yếu tố thuận lợi cho viêm gân bánh chè là tình trạng quá tải của gối: vận động liên tục, kéo dài, khởi động không kỹ,... Ngoài ra, các yếu tố chấn thương và dễ gặp ở người có bệnh lý hệ cơ xương khớp mạn tính như gút, viêm khớp dạng thấp,... Bệnh thường gặp ở tuổi trung niên và đặc điểm giải phẫu bất thường như xương bánh chè lên cao, chân lệch trục,... Các yếu tố khác như: thể trạng quá béo, tình trạng hai chân không khỏe bằng nhau dẫn đến sự quá tải ở một chân,...
Khi thấy đau đầu gối cần đến cơ sở y tế để được khám và tư vấn cụ thể.
Cách nhận biết
Dấu hiệu chính là đau, đau nằm ở vị trí trước gối nơi gân bị viêm, nó có đặc điểm sau: Ngày càng tăng dần, âm ỉ hiếm khi là đau kinh khủng. Đau tăng khi vận động gấp duỗi gối như khi thực hiện các động tác: leo cầu thang, ngồi xổm,... Đau tập trung và đau có tính chất chu kỳ, đi từ đau liên tục, sau đó đến đau mạnh, giảm dần rồi lại tăng lên. Bệnh tiến triển của nó có thể nhiều tháng. Viêm gân có thể tiến triển theo hướng khỏi tự nhiên hoặc trở thành mạn tính. Có trường hợp đứt gân do viêm là những biến chứng tuy hiếm nhưng rất nặng: có thể gặp đứt gân bánh chè hay đứt gân cơ tứ đầu. Triệu chứng khi đó biểu hiện bằng đau tăng đột ngột sau một cú nhảy,... đồng thời mất hoàn toàn chức năng vận động của cơ.
Lưu ý: Nếu các triệu chứng đau không giảm hoặc nặng hơn, ảnh hưởng đến đi lại, sinh hoạt hoặc xuất hiện tình trạng sưng nề, tấy đỏ thì bạn cần phải đến khám và tư vấn ngay với bác sĩ.
Ngoài việc khám lâm sàng thì các bác sĩ phải làm các xét nghiệm chuyên biệt để chẩn đoán như: chụp Xquang, siêu âm khớp gối hoặc chụp cộng hưởng từ khớp gối... Do tình trạng đau âm ỉ trước gối và một số triệu chứng dễ nhầm với các tổn thương khác như: tổn thương sụn chêm, dây chằng, tổn thương thoái hóa khớp.
Điều trị phức tạp
Việc điều trị viêm gân bánh chè có thể kéo dài và phức tạp tùy theo mức độ tổn thương. Một số trường hợp nặng khả năng cải thiện có thể không cao, đặc biệt là nếu xảy ra biến chứng đứt gân. Vì vậy, cần thăm khám và tư vấn bởi bác sĩ sớm khi các triệu chứng mới khởi phát thì hiệu quả điều trị sẽ cao hơn.
Nghỉ ngơi. Không cần chỉ định nghỉ hoàn toàn. Thực tế, nghỉ hoàn toàn có hại hơn là có lợi. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho teo cơ và giảm thời gian phục hồi chức năng. Thường chỉ định cho nghỉ phù hợp với thời gian đau. Để giảm bớt gánh nặng cho gân phải dùng nạng để đi lại, có khi phải dùng cả nẹp gối nhằm mục đích cho khớp gối nghỉ ngơi.
Thuốc điều trị: Các thuốc chống viêm giảm đau, không cortisone rất có tác dụng lên gân cơ tứ đầu và gân bánh chè. Chỉ định dùng thuốc trong trường hợp cấp tính, ngược lại trong trường hợp mạn tính, nó không có tác dụng nhiều. Sử dụng thuốc ở các dạng khác nhau: viên, gel, hay kem bôi bên ngoài,...
Điều trị bằng chích thuốc bằng nhiều mũi nhỏ (mésothérapie) kết quả không ổn định. Người ta thường phải phối hợp thuốc chống viêm, thuốc giãn mạch và thuốc tê. Phần lớn các trường hợp lại cho kết quả tốt.
Phục hồi chức năng là một trong những điều trị quan trọng của viêm gân. Biện pháp vật lý trị liệu (siêu âm, sóng ngắn, laser,...) xoa bóp, tăng vận động cơ, kéo dài cơ cũng có tác dụng tốt.
Điều trị phẫu thuật: Rất ít khi cần, chỉ định tuyệt đối trong trường hợp có biến chứng đứt gân. Chỉ định trong trường hợp thất bại khi điều trị nội khoa kéo dài không kết quả. Đặc biệt là đau kéo dài và cản trở hoạt động thể thao.
PGS.TS. Trần Trung Dũng