Khi chúng ta già đi, hay quên là một rắc rối phổ biến.Người cao tuổi (NCT) trải qua những thay đổi sinh lý có thể gây trục trặc trong các chức năng bộ não.Phải mất nhiều thời gian để tìm hiểu và nhớ lại thông tin.
Thủ phạm gây suy giảm trí nhớ ở NCT
3 nguyên nhân gây mất trí nhớ liên quan đến tuổi: Hippocampus - một vùng của não liên quan đến sự hình thành và thu hồi kỷ niệm, thường bị suy giảm theo tuổi tác; Hormon và protein bảo vệ và sửa chữa tế bào não và kích thích tăng trưởng thần kinh cũng giảm theo tuổi tác. Những người già thường giảm lưu lượng máu đến não, có thể làm suy giảm trí nhớ và dẫn đến những thay đổi về kỹ năng nhận thức.
Tầm soát tình trạng mất trí nhớ bảng câu hỏi dưới đây:
Bảng câu hỏi MCI/Alzheimer: Thử nghiệm gồm 21 câu hỏi được thiết kế để đo suy giảm nhận thức nhẹ và nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Các câu hỏi này sẽ được trả lời bởi 1 người phối ngẫu (vợ/chồng) hoặc các người thân.
Trả lời: Có - cho 1 điểm; Không - cho 0 điểm.
0-4 điểm: Không phải quan tâm;
5-14 điểm: Mất trí nhớ, có thể suy giảm nhận thức nhẹ, một cảnh báo sớm của bệnh Alzheimer;
15 điểm trở lên: bệnh Alzheimer có thể đã phát triển.
Các trò chơi não bộ như cờ tướng hoặc các hoạt động dùng đến trí óc có thể giúp người cao tuổi chống lại chứng bệnh mất trí nhớ.
Loại bỏ nguyên nhân gây giảm và mất trí nhớ
Điều quan trọng cần nhớ là mất trí nhớ không có nghĩa rằng bạn bị mất trí. Có một số nguyên nhân có thể loại trừ bằng tự điều chỉnh hoặc khám bác sĩ để điều trị, chẳng hạn như:
Trầm cảm: Có thể có dấu hiệu giống mất trí nhớ, làm khó khăn để tập trung, để nhớ mọi thứ. Trầm cảm là một vấn đề thường gặp ở người lớn.
Thiếu vitamin B12: Vitamin B12 bảo vệ tế bào thần kinh và quan trọng trong chức năng não khỏe mạnh, có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho não. Những người già có tỷ lệ thiếu B12 nhiều hơn.
Các vấn đề về tuyến giáp: Bệnh lý tuyến giáp có thể gây ra các vấn đề bộ nhớ như hay quên và khó tập trung. Thuốc có thể đảo ngược các triệu chứng.
Lạm dụng rượu: Uống rượu quá mức gây độc cho tế bào não và lạm dụng rượu dẫn đến mất trí nhớ.
Mất nước: NCT đặc biệt dễ bị mất nước. Mất nước nặng có thể gây nhầm lẫn, buồn ngủ, mất trí nhớ.
Tác dụng phụ của thuốc: Dùng nhiều thuốc hoặc kết hợp các loại thuốc có thể gây ra các vấn đề về nhận thức và mất trí nhớ như một tác dụng phụ.
“Tập thể dục não” chống mất trí nhớ
Chơi các trò chơi bạn chưa quen, có liên quan đến chiến lược như cờ vua, chơi đố ô chữ.Đọc báo, tạp chí mà bạn thích hằng ngày. Xây dựng thói quen học hỏi những điều mới: trò chơi, công thức nấu ăn, các tuyến đường lái xe, một nhạc cụ, một ngôn ngữ nước ngoài. Tạo một dự án có liên quan đến thiết kế và lập kế hoạch, chẳng hạn như một khu vườn mới, một khu chăn nuôi…
Đi bộ: Một cách dễ dàng để chống lại mất trí nhớ. Nghiên cứu mới chỉ ra rằng đi bộ 10-15km/mỗi tuần có thể ngăn ngừa teo não và mất trí nhớ. Theo American Academy of Neurology, người lớn tuổi đi từ 10-15km/mỗi tuần có chất xám nhiều hơn trong bộ não, sau khi theo dõi liên tục 9 năm nghiên cứu, so với những người không đi bộ.
Giấc ngủ là cần thiết để củng cố trí nhớ, quá trình hình thành và lưu giữ những ký ức mới. Thiếu ngủ làm giảm sự tăng trưởng của tế bào thần kinh và gây ra vấn đề với bộ nhớ. Luôn nhớ ăn nhiều trái cây và rau quả, thực phẩm giàu omega-3 đặc biệt tốt cho não bộ và trí nhớ của bạn.
TS.BS. Lê Thanh Hải