Sau Tết ăn nhiều bánh chưng, thực phẩm giàu đạm và chất béo, ăn nhiều bánh kẹo... khiến không ít người có xu hướng tăng cân và tìm đến thuốc để giảm cân.
Sau Tết ăn nhiều bánh chưng, thực phẩm giàu đạm và chất béo, ăn nhiều bánh kẹo... khiến không ít người có xu hướng tăng cân và tìm đến thuốc để giảm cân. Tuy nhiên việc dùng loại thuốc này cũng gây cho người sử dụng nhiều phiền toái.
Lợi ích của thuốc giảm cân
Về nguyên tắc, muốn giảm cân chúng ta phải “cắt” năng lượng qua đường ăn uống hoặc tiêu hao phần lớn năng lượng đó qua luyện tập. Tuy nhiên, liệu ta có thể nhịn ăn hoặc tránh tất cả món ăn mình yêu thích, sống như nhà tu hành khổ hạnh? Hoặc hàng ngày tập luyện cật lực đến... kiệt sức?
Nhịn ăn quá đà sẽ khiến cơ thể thiếu dưỡng chất, suy kiệt. Trong khi đó, người thừa cân, béo phì nếu tập quá sức, tập nặng không phù hợp với tình trạng sức khỏe... có thể gây thoái hóa khớp, trụy tim mạch, tăng huyết áp, đột quỵ... Cho nên lợi ích của việc dùng thuốc giảm cân là không cần mất nhiều thời gian luyện tập thể thao, không cần áp dụng chế độ ăn kiêng kham khổ mà vẫn có thể giảm cân. Điều này phù hợp với người bận rộn hoặc ngại tập thể dục và có “tâm hồn ăn uống”, tuy nhiên vẫn cần có chế độ ăn uống khoa học kể cả khi dùng thuốc.
Các loại thuốc giảm cân đều hoạt động bằng cách tác động trực tiếp vào hệ tiêu hóa và những bộ phận có liên quan để giảm sự hấp thu các chất dinh dưỡng và gây cảm giác không muốn ăn cho người sử dụng, do đó sẽ làm giảm lượng calo đưa vào trong cơ thể và làm giảm cân.
Bên cạnh việc hạn chế cảm giác thèm ăn, một số thuốc giảm cân còn có khả năng tác động đến sự ức chế men lipaza tiêu hóa chất béo, làm cho chất béo không hấp thu vào cơ thể, thải mỡ thừa ra ngoài theo đường tiêu hóa.
Tập luyện đều đặn là cách giảm cân an toàn.
Và tác hại
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều nhãn thuốc giảm cân được lưu hành. Thuốc giảm cân thường được chia làm 4 loại chính: thuốc gây chán ăn, thuốc làm no ống tiêu hóa, thuốc tăng cường chuyển hóa các chất gây béo trong cơ thể và thuốc Đông y.
Nhóm thuốc gây chán ăn: Tác dụng giảm cân của thuốc là tạo cảm giác không muốn ăn, là loại thuốc có chứa amphetamin hoặc các dẫn chất tương tự như benzedrine, phenamin, mirapront N... Khi uống loại thuốc này, các chất trên sẽ tác động lên hệ thần kinh trung ương làm mất cảm giác đói, ăn mất ngon, không muốn ăn, gây mất ngủ... làm giảm khẩu phần ăn và giảm cân. Đây là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất, tuy nhiên thuốc gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm. Nếu chúng ta quá lạm dụng, nó có thể gây nghiện. Khi ngưng dùng, các bạn có thể rơi vào trạng thái rối loạn tâm lý, chán nản, muốn tự tử... Đặc biệt, với những người bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp, tăng nhãn áp khi sử dụng còn có nguy cơ bị suy tim, mù mắt...
Thuốc giảm cân làm no ống tiêu hóa: Đây là loại thuốc giảm cân có chứa các chất sterculia, methylcellulose... Khi sử dụng loại thuốc này, các chất trên sẽ nằm trong lòng ruột, hút nước, trương nở và tạo cảm giác đầy bụng, khiến cơ thể không cảm thấy đói, làm giảm khẩu phần ăn. Tuy nhiên, thuốc làm no ống tiêu hóa cũng gây ra các tác dụng phụ như trướng bụng, đầy hơi. Những người mắc chứng hẹp đường tiêu hóa, chứng to kết tràng, có thể bị tắc ruột khi sử dụng loại thuốc này.
Thuốc giảm cân làm tăng cường chuyển hóa các chất gây béo: Đây là loại thuốc hiện nay được nhiều người dùng không chỉ ở nước ta mà nhiều nước trên thế giới. Loại thuốc này có chứa nội tiết tố tuyến giáp thyroxin, là chất có khả năng làm gia tăng chuyển hóa chất béo bên trong các tế bào, từ đó giảm đi lượng mỡ trong cơ thể. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ có tác dụng với chứng béo phì do cơ thể thiếu thyroxin gây ra (người bị suy giáp trạng). Việc sử dụng bừa bãi không chỉ không có tác dụng giảm cân mà còn gây nguy hại cho tim, làm ức chế chức năng tuyến giáp, gây bướu cổ...
Thuốc giảm cân Đông y: Cần thận trọng với các thuốc Đông y gia truyền không rõ nguồn gốc. Các thuốc Đông y thường chứa những dược liệu gây nhuận tràng, lợi tiểu cũng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như rối loạn điện giải, trụy tim mạch do mất nước.
Lời khuyên của thầy thuốcTrước thực trạng thị trường sản phẩm giảm cân đang khó kiểm soát như ở Việt Nam, khi quyết định sử dụng bất kỳ một loại sản phẩm giảm cân nào, bạn cần tìm hiểm thật kỹ các thông tin quan trọng của thuốc như thành phần, cơ chế tác dụng, nhà sản xuất - phân phối, được Bộ Y tế cấp phép lưu hành; số đăng ký và khuyên dùng của các chuyên gia - bác sĩ uy tín để tránh tác hại cho sức khỏe.
Chúng ta nên hạn chế giảm cân bằng thuốc mà thay bằng các hình thức khác an toàn hơn như có chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý, luyện tập thể dục thể thao đều đặn...
ThS. BS. Lê Thị Hải