Mỗi loại chất béo có những đặc tính hóa học và vật lý khác nhau, và do vậy có những vai trò khác nhau trong cơ thể.
Khoa học về cơ bản đã công nhận 4 loại chất béo chính trong những thực phẩm của chúng ta: chất béo không no đa, chất béo không no đơn, chất béo no và chất béo chuyển hóa. Mỗi loại có những đặc tính hóa học và vật lý khác nhau, và do vậy có những vai trò khác nhau trong cơ thể. Dưới đây là những sự thật về chất béo bạn cần biết.
Chất béo tích tụ ở đâu
Phụ nữ có nhiều chất béo dưới da hơn nam giới, nam giới tích trữ chất béo nội tạng quanh các mạch máu mạc treo ở bụng. Khi năng lượng được tích trữ trong chất béo, các tế bào được giải phóng, quá trình huy động chất béo khiến cho axit béo xâm nhập vào máu. Mỡ nội tạng di chuyển nhanh hơn mỡ dưới da và có thể tích tụ trong gan. Chất béo cũng tích tụ trong gan nếu uống nhiều rượu và ăn nhiều đường. Sự tích tụ dư thừa mỡ cơ thể rất có hại nếu mỡ tích tụ ở khoang bụng hoặc gan. Nó thường liên quan tới bệnh tiểu đường týp 2.
Tầm quan trọng của chất béo
Các chất béo là cần thiết cho cơ thể. Chúng ta cần các axit béo không no đa, các axit béo thiết yếu thông minh (linoleic và các axit linolenic) trong chế độ ăn để da và tóc khỏe mạnh. Những chất béo này có trong dầu thực vật, các loại hạt và cá có dầu. Chúng góp phần làm tăng sức khỏe tim mạch cũng như hoạt động của não và thị lực. Chất béo cung cấp vật liệu cách nhiệt để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể bằng cách lấp đầy các mô mỡ cơ thể. Chất béo là một phần quan trọng của chế độ ăn, nhưng bạn không nên hấp thu quá nhiều hoặc quá ít. Ăn quá nhiều có thể dẫn tới tăng cân, cholesterol cao.
Các chất béo giúp hấp thu vitamin
Các chuyên gia y tế cho biết mỗi ngày cơ thể cần khoảng 30g chất béo để tăng cường hấp thu các loại vitamin tan trong dầu A, D, E và K. Ví dụ: những loại dầu thực vật là nguồn vitamin E phong phú và cá có dầu là nguồn vitamin D tốt nhất từ chế độ ăn. Các loại tiền vitamin là những chất có thể được chuyển đổi trong cơ thể thành vitamin. Hàng ngày bạn nên bổ sung thêm một chút dầu ăn vào đĩa rau xanh, cà rốt. Điều này giúp cải thiện hấp thu carotene (tiền vitamin A).
Phụ nữ cần chất béo
Chất béo trong cơ thể đóng một vai trò quan trọng trong khả năng sinh sản. Khoảng 20-30% trọng lượng cơ thể phụ nữ khỏe mạnh là chất béo (gấp khoảng 2 lần so với nam giới). Nếu hàm lượng này giảm xuống dưới 18%, sẽ khiến cho quá trình rụng trứng ngừng lại.
Tương tự, hàm lượng này cao trên 50% trọng lượng cơ thể cũng có thể gây vô sinh. Lý do là vì hormone leptin được bài tiết bởi các mô mỡ trong máu tương xứng với lượng chất béo nó tích trữ. Não phát hiện tính hiệu leptin trong máu và nó thúc đẩy rụng trứng khi hàm lượng này đủ cao.
Thực phẩm năng lượng
Phần lớn năng lượng trong chế độ ăn của chúng ta đến từ carbohydrate. Các chất béo cung cấp cho cơ thể năng lượng cũng như nơi tích trữ năng lượng. Chất béo cung cấp khoảng ¼ tới 2/3 hấp thu năng lượng ở người lớn và ½ ở trẻ sơ sinh.
Chất béo no
Ảnh hưởng làm tăng cholesterol ở chất béo bão hòa do các axit lauric, myristic và palmitic (được tìm thấy trong dầu cọ). Những loại này làm tăng cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-C) ít hơn so với carbohydrate (bao gồm tất cả các loại tinh bột và đường) hoặc các axit béo không bão hòa. Chúng ta có thể giảm cholesterol bằng cách thay thế các axit béo no với những loại dầu giàu axit béo không no đơn (dầu oliu, dầu hạt cải) hoặc axit béo không no đa (dầu đậu nành, hướng dương) hơn là làm giảm carbohydrate. Ví dụ, thay thế bơ với dầu oliu vì nguồn chính của chất béo này có thể làm giảm 10% LDL-C.
BS Tuyết Mai (Theo Timesofindia)