Đối với phụ nữ từ 35 tuổi trở lên, ít nhất 1 năm cần đi khám vú để có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường. Quan trọng hơn hàng tháng ngay sau khi sạch kinh, chị em có thể tự khám cho mình dễ dàng theo cách dưới đây:
Cởi trần, đứng trước gương, hai tay chống vào sườn, ưỡn ngực rồi giơ cao tay để nhìn và sờ nắn, so sánh hai tuyến vú.
Nhìn: Xem hai bên vú có bên nào to nhiều hơn không (bình thường vú trái to hơn vú phải), xem da vú có vùng nào bị co kéo không (chú ý nâng hai bầu vú lên hoặc giơ cao hai tay lên để quan sát vùng da ngay rãnh dưới vú). Nhìn xem có vùng da vú nào bị phù nề, thâm nhiễm hay bị co kéo khi ta di động vú không. Nếu có vùng da bị nhăn nheo như vỏ quả cam thì cũng nên lưu ý và đi khám sớm. Quan sát hệ thống mạch máu da vú, xem da vú có vùng nào đỏ hay tím không, núm vú có bị co kéo tụt vào trong ( dấu hiệu này không có giá trị bệnh lý nếu hai núm vú bị tụt từ tuổi dậy thì).
Động tác tiếp theo là dùng các ngón tay bóp hai núm vú xem ở một hay hai bên vú bên nào tiết dịch không, đó là dịch trong hay máu, dịch chảy tự nhiên hay chỉ chảy khi dùng tay bóp mạnh núm vú. Sự tiết dịch ở một hay hai núm vú có thể lành tính do giãn ống tuyến vú, nhưng cũng có khi là dấu hiệu của ung thư ống tuyến vú. Một ổ loét ở vú có thể là lành tính do gãi, nhưng cũng có thể là do một ung thư xâm nhiễm giai đoạn muộn.
Sờ nắn: Việc sờ nắn hai vú để xem có khối chất rắn bất thường nào không cần được làm thường xuyên ngay sau khi sạch kinh, vì trước khi có kinh hai vú thường cương to, việc sờ nắn khó chính xác. Nên dùng bàn tay phải để sờ nắn vú trái và ngược lại. Đặt bàn tay áp vào ngực, dùng tất cả các ngón tay ép tuyến vú vào lồng ngực để xem có gì bất thường không. Sau đó nằm ngửa, để một cái gối kê dưới vai kê cao từng vú lên để sờ nắn chỗ ¼ bên ngoài vú là vị trí hay có khối u và phần kéo dài của tuyến vú về phía hõm nách. Khi sờ nắn trong hõm nách cần giơ cánh tay thẳng lên đầu để có thể dễ dàng phát hiện xem có hạch nách phía bên vú đó không. Xoay xem khối u có dính vào da, có co kéo da không, xem khối u có dính vào cơ ngực to không, có dính vào núm vú không. Sờ nắn các hõm nách, các hõm trên và dưới đòn để xem có hạch không, hạch to hay nhỏ, cứng mềm ra sao. Các hạch ung thư thường khác với hạch viêm vì nhỏ, rắn, di động và không đau.
Lưu ý: mọi trường hợp thấy có vấn đề bất thường ở vú đều phải đến cơ sở y tế khám, làm thêm các xét nghiệm giúp cho việc chẩn đoán xác định bệnh để có hướng điều trị sớm.
Ngọc Phú