Cứng khớp buổi sáng là một biểu hiện khó chịu thường gặp nhất của các bệnh nhân đau cơ mạn tính, viêm khớp,
Cứng khớp buổi sáng là một biểu hiện khó chịu thường gặp nhất của các bệnh nhân đau cơ mạn tính, viêm khớp, viêm khớp dạng thấp và những người có cơ thể không kịp phục hồi sau một ngày hoạt động nhiều và liên tục. Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc viêm khớp dạng thấp là 0,5% trong nhân dân và chiếm 20% các loại bệnh khớp nằm điều trị tại bệnh viện.
Cứng khớp buổi sáng là gì?
Cứng khớp khi thức dậy vào buổi sáng là biểu hiện thường gặp của các bệnh liên quan viêm khớp. Khớp và cơ bắp rất đau khi thực hiện các vận động khớp đầu tiên khiến bạn cảm thấy khó khăn và muốn nằm nán lại trên giường. Cứng khớp buổi sáng có thể đi kèm với đau khớp, gây khó khăn trong sinh hoạt và thực hiện các công việc thường ngày.
Cần chú ý đến thời gian cứng khớp buổi sáng (cứng khớp kéo dài bao lâu) sẽ giúp cho bạn và bác sĩ quyết định làm thế nào để đối phó với chứng cứng khớp. Nếu cứng khớp buổi sáng kéo dài hơn một giờ và - trong một số trường hợp lên đến vài giờ - là đặc trưng của viêm khớp dạng thấp hoặc các chứng viêm khác của khớp. Cứng khớp buổi sáng kéo dài ít hơn (thường nửa giờ hoặc ít hơn) có nhiều khả năng là thoái hóa khớp hoặc các bất thường cơ xương khác không có viêm. Mặc dù có những khuyến cáo điều trị hiệu quả nhưng cứng khớp buổi sáng vẫn là một vấn đề dai dẳng và gây khó chịu đối với nhiều bệnh nhân viêm khớp.
Vì sao bị cứng khớp buổi sáng?
Các nguyên nhân cơ bản của cứng khớp buổi sáng là do thiếu hoạt động thể chất hằng ngày, thừa cân, có một chế độ ăn uống nghèo nàn, ngủ không đúng tư thế và ở trong một môi trường có xu hướng lạnh và/hoặc ẩm ướt. Thừa cân khiến gây đè ép lên các khớp, cơ, gân và dây chằng gây đau và cứng khớp. Một chế độ ăn uống nghèo nàn, chủ yếu chứa carbohydrate đơn giản gây yếu cấu trúc cơ khớp. Một tư thế ngủ không đúng có thể khóa chặt cơ thể của bạn ở một vị trí xấu trong nhiều giờ, gây giảm lưu lượng máu đến các cơ bắp tại chỗ và gia tăng một sự tích tụ của acid lactic gây đau và cứng khớp. Sống và làm việc trong một môi trường lạnh hoặc ẩm ướt làm cho cơ bắp cứng lại vì lạnh hoặc ẩm ướt và ảnh hưởng đến lưu lượng máu đi khắp cơ thể.
Cơ chế gây cứng khớp buổi sáng: Một giả thuyết về cứng khớp buổi sáng được gọi là hiện tượng gel (gel phenomenon) - là tình trạng cứng khớp hình thành sau thời gian dài ngồi lâu hoặc không hoạt động, đặc trưng với tình trạng không viêm. Một số nhà nghiên cứu lưu ý rằng cứng khớp buổi sáng là một triệu chứng nhịp điệu sinh học mà không được hiểu đầy đủ. Một số cho rằng có thể có sự phóng thích của cortisol không đủ trong cơ thể vào ban đêm để bù đắp tăng cao của yếu tố tiền viêm cytokine như IL-6 (interleukin 6).
Làm gì để đối phó với cứng khớp buổi sáng?
1. Ngủ ở một tư thế giúp hỗ trợ khớp xương của bạn miễn là bạn thấy thoải mái như nằm nghiêng hoặc nằm ngửa. Giấc ngủ sâu giúp cơ thể phục hồi và nạp lại năng lượng sau một ngày dài làm việc.
2. Phòng ngủ hay môi trường ngủ đủ ấm áp, tránh bị gió lùa. Nếu trời lạnh, nên dùng máy sưởi hoặc đắp thêm chăn để ngăn lạnh hoặc ẩm ướt, dễ gây cứng các khớp.
3. Trước khi ra khỏi giường, làm các bài tập vận động đơn giản để khởi động và làm dẻo dai các khớp.
4. Tắm nước nóng là cách gây toát mồ hôi, thúc đẩy tuần hoàn máu và giảm co thắt cơ bắp. Khi vừa mới thức dậy, có thể tắm ngay dưới vòi sen nóng - chỉ đứng dưới vòi nước ấm và thả lỏng thư giãn hoàn toàn. Khi cơ thể đã được làm ấm lên, thực hiện một số động tác uốn cong đầu gối và các khớp một cách nhẹ nhàng.
5. Làm một vài bài tập nhẹ tại chỗ vào buổi sáng thức dậy cho đến khi cơ bắp của bạn bắt đầu được nới lỏng.
6. Tập thể dục hằng ngày (hoặc đi bộ kèm đung đưa cánh tay) là một cách tuyệt vời để kích thích giải phóng endorphin - một hormon giảm đau tự nhiên trong cơ thể. Tập thể dục giúp tuần hoàn lưu thông tốt, giúp đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể. Tạo thói quen đi bộ khoảng 10.000 bước/ngày sẽ giúp cải thiện đáng kể sức khỏe toàn thân và các khớp.
7. Tìm hiểu những cách để đối phó và quản lý stress thật hiệu quả, tạo một tinh thần luôn phấn chấn vui vẻ.
8. Uống nước đầy đủ, tốt nhất uống 6-8 ly nước lọc mỗi ngày.
9. Ăn lành mạnh: cắt giảm carbohydrate đơn giản và tinh chế. Loại bỏ tất cả các loại thực phẩm màu nhân tạo, thực phẩm giàu bột mì trắng và hương vị/chất ngọt nhân tạo (sirô có nhiều fructose, fructose tinh chế và aspartame).
Lời khuyên của thầy thuốc
Cứng khớp vào buổi sáng là dấu hiệu thường gặp ở nhiều người, nhất là người cao tuổi và cảnh báo sụn khớp đang bị thương tổn và thoái hóa khớp đang xảy ra, do vậy, việc chủ động chăm sóc sụn khớp từ sớm là giải pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Cứng khớp vào buổi sáng là biểu hiện thường gặp ở người bệnh đau cơ mạn tính, viêm khớp, viêm khớp mạn tính...
BS. Hải châu
((Theo verywell.com và nstitutefornaturalhealing.com))