Bụng bự đang là nỗi lo lắng của nhiều quý ông. Dịp tết, do phải uống nhiều rượu, bia, ăn đồ ngon, nỗi lo này càng tăng. Làm thế nào đây?
Nguyên nhân gây ra “bụng bia”
Ăn nhiều: bia có thể sản sinh nhiều calo hơn, nguồn chính là do cồn và các thành phần dinh dưỡng khác. Do có nhiều loại bia, calo nhiều hay ít cũng khác nhau, chai bia dung tích 600ml có khoảng 160Kcal, các thành phần khác chuyển hóa thành 90Kcal, những calo này bằng khoảng 1/5 lượng calo hằng ngày của người bình thường. Trong bia không chứa chất béo làm cho ta mập, cho nên bản thân bia không làm cho ta mập. Điều đáng nói là bia có tác dụng thúc đẩy bài tiết dịch vị, tăng sự thèm ăn, khi uống bia đi kèm những món nhiều calo, tăng hấp thu chất béo. Do vậy, ăn uống cuồng bạo một cách không tiết chế mới là nguyên nhân chính làm cho ta béo phì.
Ít vận động: rất nhiều đàn ông trung niên ngồi làm việc thời gian dài, thiếu vận động, dễ làm cho chất béo tích tại vùng bụng. Dưới tình trạng sức ép công việc hơi nhiều, không ít người ăn uống quá nhiều, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, cũng gây cho thể trọng vượt cân.
Ngủ kém: đối với người trung niên, chất lượng giấc ngủ là nguyên nhân chính của béo phì. Độ tuổi tăng dần, giai đoạn ngủ sâu của nam giới lại giảm dần, theo đó bài tiết hoóc-môn sẽ giảm xuống. Thiếu hoóc-môn sẽ làm cho tổ chức mỡ trong cơ thể tích tụ tại vùng bụng.
Di truyền: có người cho rằng “bụng bia” do thừa dinh dưỡng, cũng có người cho rằng do suy dinh dưỡng. Nghiên cứu mới nhất của Hội Y học dinh dưỡng liên bang Đức cho thấy, “bụng bia” có liên quan đến gen của nam giới, tương tự như nữ giới ban đầu béo phì ở vùng mông, phần nhiều chất béo của nam giới sẽ tích tụ tại vùng bụng.
“Bụng bia” gây ra những bệnh gì?
Một báo cáo của Trung tâm Dự phòng bệnh tật của Mỹ cho biết, hằng năm tại Mỹ tốn khoảng 750 triệu USD điều trị các bệnh liên quan béo phì, số tiền này đã vượt quá cho việc điều trị các bệnh do hút thuốc và nghiện rượu gây ra. Nếu cho rằng béo phì toàn thân xuất hiện sau tuổi trung niên có tỉ lệ hơi cao, thì béo phì vùng bụng (thường gọi “bụng bia”) lại tăng dần theo độ tuổi. Béo phì vùng bụng đã gây ra sự quan tâm của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bởi vì rất nhiều quốc gia đã đi vào giai đoạn già hóa dân số, nếu không quan tâm béo phì vùng bụng, “bụng bia” rất có thể trở thành một trong những hung thủ rất nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe.
Béo phì vùng bụng là một trong những nhân tố chính gia tăng sự lão hóa, đã có chứng minh có trên 15 loại bệnh gây tử vong có liên quan trực tiếp với béo phì vùng bụng, trong đó bao gồm bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, ung thư tuyến vú, suy gan, suy thận… Trước đó, có nghiên cứu cho thấy, tỉ lệ nam giới mang “bụng bia” mắc bệnh tăng huyết áp so với đàn ông bình thường cao gấp 8 lần; tỉ lệ mắc bệnh mạch vành tăng gấp 5 lần; tỉ lệ mắc bệnh đái tháo đường tăng gấp 7 lần; tai biến mạch máu não và nhũn não… cũng thường gặp ở nam giới mang “bụng bia”.
Tại sao béo phì vùng bụng tác hại lớn như vậy? Một nghiên cứu của đại học Saint Louis tại Washington (Mỹ) cho thấy, chất béo vùng bụng với hình thức chất béo tự do rất dễ đi vào máu, theo máu trực tiếp đi vào gan. Khi lá gan có quá nhiều phân tử axít béo tự do, sẽ chuyển thành cholesterol LDL, rồi theo máu đến tim, phổi và động mạch. Trong đó, một phần cholesterol LDL chuyển thành chất béo có hại, gây bộc phát bệnh tim mạch.
Làm thế nào biến mất cái “bụng bia”?
Hằng ngày vận động: chuyên gia y học Nhật Bản chế tác ra một quy trình vận động mọi lúc mọi nơi, hiệu quả rất tốt đối với việc loại bỏ “bụng bia”. Một là khoanh tay trước ngực, hai chân thẳng đứng; hai là ít đi thang máy, thang cuốn, đi thang bộ; ba là phàm việc gì có thể hoàn tất trong tư thế đứng thì cứ đứng, chẳng hạn khi chờ đợi, gọi điện thoại, đọc báo, mang vớ, giầy… Khi đứng bằng mũi chân, làm cho cơ thể trong trạng thái hơi căng thẳng vậy.
Một ngày ba bữa: nếu không dùng bữa trưa, bạn rất có thể đói cồn cào khi về đến nhà, bữa tối sẽ ăn một bữa no nê. Một ngày nên chia ăn ba bữa. Ít ăn vặt, khuyên bạn chỉ mang những thức ăn ít béo và ít calo, chẳng hạn như trái cây, rau cải, bánh quy…
Uống nhiều bia tuy làm ta béo phì, nhưng không trực tiếp gây ra cái “bụng bia”
Ly nước trên bàn làm việc: trong ngày cần uống nước thường xuyên. Khi bạn muốn ăn đồ ngọt, uống chút nước thì sự thèm đồ ngọt sẽ biến mất lập tức. Không cho sự căng thẳng thúc đẩy ăn nhiều: lúc gặp stress, ra ngoài tản bộ, thay vì tay cầm đồ ăn đưa vào miệng. Vận động thể lực giúp giải tỏa stress tốt hơn là ăn vặt.
Không ăn tại quán: những món ăn tại quán thường chứa nhiều chất béo và calo. Bạn lưu ý những “quán ăn phù hợp” gần công sở của mình. Bạn không đến những tiệm fast food, bởi vì nơi đó rất ít món ăn không béo để bạn chọn.
Ăn chung với bạn bè: ăn chung với bạn bè, đồng nghiệp. Dồn sự tập trung vào buổi trò chuyện với bạn bè, mà không quan tâm đến thức ăn. Không dùng bữa ăn buffet, vì bữa ăn tự chọn thường dẫn đến ăn rất nhiều.
Lưu ý tửu lượng: cồn chứa calo hơi nhiều, gây cản trở tiêu hao chất béo, bên cạnh còn giảm sức tập trung. Bạn cần lưu ý về tửu lượng, tốt nhất uống nhiều nước và thức uống có calo thấp.
Món ăn thay thuốc: người Hồng Kông dùng thảo dược chế tác “Món canh cho cha” được mệnh danh khắc tinh của “bụng bia”, món canh không chỉ loại bỏ khí lạnh bụng dưới, tiêu tan chất béo vùng bụng, mà còn có tác dụng làm ấm vùng bụng. Cụ thể: cá trích khoảng 1kg, rau cần 200g, gừng một ít, hương phụ chế 5g, sa nhân 5g, hoài sơn 5g, chỉ thực 5g. Cá trích cạo vảy, bỏ nội tạng, rửa sạch, cho vào chảo có dầu, chiên đến ngả màu vàng, vớt ra. Rau cần và thảo dược dùng 10 chén đun 20 phút kể từ lúc sôi, thêm vào cá trích nấu khoảng 2 giờ thì hoàn tất. Nêm nếm theo khẩu vị tùy người.
“Bụng bia” có liên quan đến gen của nam giới
“Bụng bia” không do uống nhiều bia!
Những ai do cái bụng phệ ngày càng nhô ra mà chịu đựng từ bỏ bia, về sau sẽ không còn lo lắng nữa, bởi vì nhà khoa học người Đức và Thụy Điển cùng nghiên cứu cho thấy, “bụng bia” có thể do gen gây ra. Uống nhiều bia tuy làm ta béo phì, nhưng không dẫn đến “bụng bia”.
Nhà nghiên cứu người Đức và Thụy Điển tiến hành cuộc nghiên cứu thăm dò kéo dài đến 8,5 năm đối với 7.876 nam giới và 12.749 nữ giới, ngay từ ban đầu ghi nhận cân nặng, vòng eo và vòng mông của người được thử nghiệm, cũng như yêu cầu họ định kỳ tự đo lường rồi ghi nhận lại các số liệu của mình trong khoảng thời gian này.
Các nhà nghiên cứu báo cáo trên “Tạp chí dinh dưỡng học lâm sàng châu Âu” (European Journal of Clinical Nutrition) cho thấy, uống bia làm cho vòng eo nam giới tăng lên, nhưng đối với vòng eo nữ giới ảnh hưởng không nhiều.
Nghiên cứu cho thấy, trong một ngày, nam giới cứ uống mỗi lít bia, vòng eo tăng lên so với người rất ít uống bia có tỉ lệ là 17%, bên cạnh đó cân nặng và vòng mông cũng tăng theo. Vòng eo của nữ giới uống ít bia so với chị em tuyệt không uống bia cũng chỉ tăng lên 0,88% mà thôi. Với nữ giới, uống bia ảnh hưởng trực tiếp là tăng cân.
Thực phẩm đi kèm mới là kẻ gây ra “bụng bia”
Ngoài ra, tuy uống bia làm cho nam giới tăng cân, nhưng quý ông không uống bia cũng sẽ tăng cân.
Nhà nghiên cứu đúc kết rằng, uống nhiều bia tuy làm ta béo phì, nhưng không trực tiếp gây ra cái “bụng bia”. Nói cách khác, béo phì ở những bộ phận cơ thể được quyết định bởi gen. Tờ báo Daily Mail (Anh) đã nêu: “Phân tích cho thấy, người ta nhận biết bụng bia chỉ dựa vào kinh nghiệm. Phát sinh cái bụng bia là do béo phì, chứ không do uống nhiều bia. Uống nhiều bia hầu như làm cho toàn thân càng dễ béo phì hơn”. Các nhà nghiên cứu cũng khuyến cáo mỗi người rằng không nên cậy vào kết quả nghiên cứu này mà uống bia xả láng! Muốn đảm bảo cân nặng lý tưởng thì phải hạn chế uống nhiều bia.
LY.DS. BÀNG CẨM