Bệnh lậu ở nữ giới có tính chất âm thầm, nhưng lại là nguồn lây đáng kể cho gia đình và xã hội và để lại nhiều biến chứng. Do vậy, việc nâng cao ý thức phòng bệnh là việc làm cần thiết.
Bệnh lậu là 1 trong 5 bệnh hoa liễu theo cách phân loại cổ điển, cùng với giang mai, hột xoài, hạ cam mềm và u hạt bẹn. Bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Niệu đạo của nữ giới tương đối ngắn so với nam, dài khoảng 3cm. Biểu hiện của bệnh lậu ở nữ giới ít rầm rộ nhất giai đoạn cấp cũng như mãn tính. Sau khi lậu cầu xâm nhập vào cơ thể thông qua niệu đạo, vi khuẩn có khuynh hướng ưa thích tế bào mô bì trụ ở niêm mạc đường tiết niệu, đưa đến phản ứng viêm tại chỗ, kéo theo bạch cầu đa nhân đến để thực bào, từ đó trở thành tổ chức hoại tử trong quá trình viêm. Được thoát ra ngoài theo nước tiểu, màu trắng hơi vàng gọi là tiểu ra mủ, vi khuẩn tiếp tục phát triển và đi dọc theo chiều dài của niệu đạo, đi đến đâu gây viêm đến đó, viêm ống dẫn trứng, buồng trứng.
Về triệu chứng, bệnh lậu ở nữ và nam có khác nhau. Do niệu đạo của nam giới dài gấp 5 lần, giai đoạn cấp tính lậu ở nam giới có tính chất rầm rộ, như tiểu gắt tiểu buốt. Còn ở nữ thì âm thầm gần như không có triệu nào để nhận biết, nên dễ bỏ qua, vì thế là nguồn lây nhiễm rất đáng quan tâm. Thời gian nung bệnh trung bình 3 - 5 ngày, nhưng có thể kéo dài 2 - 3 tuần. Thời gian nung bệnh càng ngắn thì bệnh càng nặng và thời gian càng dài bệnh nhẹ hơn. Ở giai đoạn cấp tính, triệu chứng âm thầm, không rõ, theo thống kê có khoảng 97% số ca không có triệu chứng, chỉ có 3% còn lại mới có triệu chứng nhẹ thoáng qua như: tiểu gắt, tiểu buốt, khó chịu, nên dễ nhầm với nhiễm trùng tiểu thông thường. Ở giai đoạn mãn tính, thường không có triệu chứng gì đặc biệt, chỉ có huyết trắng, hoặc có những biểu hiện của biến chứng mà thôi. Nếu điều trị không kịp thời có thể gây biến chứng như: viêm tuyến Bartholin - tuyến Skène, viêm cổ tử cung, viêm nội mạc tử cung, viêm bàng quang, viêm vùng chậu, viêm trực tràng; viêm ống dẫn trứng có thể dày dính gây thai ngoài tử cung, hoặc tắc tai vòi gây vô sinh.
Về điều trị, lậu cầu cứ 15 phút phân chia một lần do đó lan nhanh; vì vậy cần điều trị càng sớm, càng tốt, điều trị đúng thuốc - đủ liều. Cần điều trị cả với người tiếp xúc sinh lý. Điều trị cho nữ bao giờ cũng dùng thuốc và thời gian gấp đôi liều nam giới; chỉ được kết luận là khỏi bệnh khi cấy hai lần liên tiếp âm tính hoặc không còn tiết dịch niệu đạo.
Thuốc hiện nay được chọn ưu tiên là Spectinomycine với tên biệt dược là Trobicin hay Kirin, 4g - tiêm bắp liều duy nhất; trường hợp bệnh mãn tính, tiêm liên tiếp 2 ngày. Nếu không tiện tiêm thuốc có thể chọn giải pháp uống nhưng thường tỉ lệ thành công sẽ thấp hơn, thuốc thường dùng Azithromycin (Zithromax) 250mg x 4 viên uống liều duy nhất. Nếu điều trị đúng thuốc, đủ liều thì triệu chứng tiểu gắt, tiểu buốt, tiểu nhiều lần sẽ giảm nhanh sau 24 - 48 giờ, riêng tiểu ra mủ sẽ hết chậm hơn sau 48 - 72 giờ, các triệu chứng chung sẽ biến mất hoàn toàn sau 5 - 7 ngày.
Về phòng bệnh, cho đến hôm nay, phương pháp dùng bao cao su được xem như là phương tiện duy nhất để phòng bệnh lậu, tuy nhiên đó chưa phải là phương pháp đảm bảo tuyệt đối.
Ở giai đoạn cấp tính, theo thống kê có khoảng 97% số ca không có triệu chứng.
BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG