Lưu ý khi sử dụng thuốc chống loạn thần ở phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai khi mắc các chứng bệnh tâm thần thì việc sử dụng thuốc điều trị bệnh rất quan trọng vì nếu sử dụng không đúng thuốc có thể gây dị tật cho thai nhi và các biến chứng sau sinh. Dưới đây là thông tin một số loại thuốc chống loạn thần ở phụ nữ mang thai giúp bạn đọc tham khảo.

Nhóm thuốc chống loạn thần điển hình

Chlorpromazine: Nhóm N

Thuốc đã từng được sử dụng thường xuyên trong tất cả các giai đoạn của thai kỳ để điều trị buồn nôn và nôn. Nghiên cứu về tác dụng có thể gây quái thai đã có những kết quả trái ngược. Sử dụng trong quá trình mang thai đôi khi gây hạ huyết áp có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Chlorpromazine có lẽ nên tránh dùng trong khi mang thai. Nếu không thì chỉ nên được đưa ra trong thai kỳ khi lợi ích giá trị hơn nguy cơ.

Haloperidol: Nhóm C

Một số trường hợp dị tật giảm chi xảy ra ở trẻ sơ sinh có mẹ đã sử dụng haloperidol trong ba tháng đầu thai kỳ đã được ghi nhận trong khi các báo cáo khác lại không tìm thấy có mối liên quan đến dị tật này. Haloperidol đã được sử dụng trong ba tháng tiếp theo của thai kỳ thứ hai và thứ ba để kiểm soát rối loạn tâm thần và chứng múa giật trong thai kỳ-chorea gravidarum (không phải sản giật) là 1 biến chứng hiếm gặp. Haloperidol chỉ được đề nghị để sử dụng trong thời kỳ mang thai khi không có lựa chọn thay thế và lợi ích cao hơn nguy cơ.

Fluphenazine: Nhóm N

Một trường hợp nhiều bất thường bẩm sinh đã được báo cáo ở trẻ sơ sinh có mẹ sử dụng fluphenazine enanthate và các loại thuốc khác trong thai kỳ. Các dị tật được báo cáo bao gồm: thóp trước đóng sớm, hai hốc mắt xa (hypertelorism), hai khóe mắt xa (telecanthus), run giật nhãn cầu (nystagmoid eye movements), sứt môi-hở hàm ếch, không có hậu môn, lỗ rò niệu đạo - trực tràng, bìu dái phân đôi và lổ tiểu đóng thấp. Fluphenazine chỉ nên được đưa ra trong thai kỳ khi lợi ích cao hơn nguy cơ.

Phụ nữ mang thai sử dụng thuốc cần phải tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Nhóm thuốc chống loạn thần không điển hình

Clozapine: Nhóm B

Đã có báo cáo tình trạng nhiễu động (agitation), tăng/giảm trương lực cơ, run, buồn ngủ, suy hô hấp và bú khó ở trẻ sơ sinh khi mẹ sử dụng thuốc trong thai kỳ. Clozapine được đề nghị cho sử dụng trong khi mang thai khi lợi ích giá trị hơn nguy cơ.

Aripiprazole: Nhóm C

Aripiprazole chỉ nên được đưa ra trong khi mang thai nếu lợi ích lớn hơn những nguy cơ tiềm ẩn.

Olanzapine: Nhóm C

Đã có báo cáo tình trạng nhiễu động, tăng/giảm trương lực cơ, run, buồn ngủ, suy hô hấp và rối loạn bú ở trẻ sơ sinh khi mẹ sử dụng thuốc trong thai kỳ. Olanzapine chỉ được đề nghị cho sử dụng trong thai kỳ khi không có lựa chọn thay thế và lợi ích cao hơn nguy cơ.

Quetiapine: Nhóm C

Trẻ sơ sinh tiếp xúc với thuốc chống loạn thần trong ba tháng cuối của thai kỳ có nguy cơ hội chứng cai sau khi sinh. Đã có báo cáo tình trạng nhiễu động (agitation), tăng/giảm trương lực cơ, run, buồn ngủ, suy hô hấp và rối loạn nuôi dưỡng (bú) ở trẻ sơ sinh. Các biến chứng này có nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau: một số trường hợp triệu chứng đã tự giới hạn, một số trường hợp khác cần đến đơn vị hỗ trợ chăm sóc đặc biệt và thời gian nằm viện kéo dài. Quetiapine chỉ được đề nghị để sử dụng trong thời kỳ mang thai khi không có lựa chọn thay thế và thật sự cần thiết.

Risperidone: Nhóm C

Tăng prolactin gây ra bởi risperidone có thể làm giảm chức năng sinh sản ở cả bệnh nhân nam và nữ. Tăng prolactin làm giảm nội tiết tố tiết tuyến yên (gonadotropin) do đó dẫn đến làm suy yếu hoóc môn sinh dục. Risperidone chỉ được đề nghị để sử dụng trong thời kỳ mang thai khi không có lựa chọn thay thế và lợi ích cao hơn nguy cơ.

BSCKII. Huỳnh Thanh Hiển - BS. Cao Tiến Đức