Liệu pháp tế bào gốc: Triển vọng và thách thức

      -
  • Than phiền
  • gplus
  • pinterest
Tế bào gốc là tế bào còn non trẻ, có khả năng tự thay mới mình và biệt hóa thành các tế bào chuyên biệt khác để tạo nên các mô...
Liệu pháp tế bào gốc: Triển vọng và thách thức

Tế bào gốc là tế bào còn non trẻ, có khả năng tự thay mới mình và biệt hóa thành các tế bào chuyên biệt khác để tạo nên các mô, cơ quan khác nhau của cơ thể và thay thế cho các tế bào ở các mô, cơ quan bị mất đi do già và chết tự nhiên hoặc bị tổn thương vì các nguyên nhân khác nhau. Tế bào gốc hứa hẹn nhiều tiềm năng trong các nghiên cứu về sức khỏe và y học. Một số vấn đề nan y của y học như bệnh ung thư, Parkinson, Alzheimer, chấn thương tủy sống, đột quỵ, bệnh tim, đái tháo đường... Tuy nhiên, lấy tế bào gốc ở đâu là một câu hỏi lớn...


Sự hình thành tế bào gốc

Khi tinh trùng của người nam phối hợp với trứng của người nữ, chúng tạo nên một phôi bào (embryo). Bên trong phôi bào này, khởi đầu chỉ có một tế bào, nhưng nó có tiềm năng tạo nên một con người. Trong phôi bào, tế bào đầu tiên phát triển bằng cách tự phân thành 2 tế bào giống hệt nhau. Rồi hai tế bào này, mỗi cái lại tự phân đôi, tổng cộng thành 4 tế bào giống hệt nhau. Diễn tiến tiếp tục như vậy cho tới khi phôi bào có tới 64 tế bào thì phép lạ xảy ra. Tuy mỗi tế bào giống hệt nhau và tự nó có tiềm năng tạo nên toàn thể một con người, nhưng đột nhiên mỗi tế bào chỉ phụ trách một việc, có tế bào chỉ hình thành tóc, có tế bào chỉ hình thành ra da, có tế bào chỉ hình thành xương... Những tế bào này được gọi là những tế bào gốc vì chúng là gốc tạo ra sự sản xuất. Mỗi hướng sản xuất được gọi là một đường dây. Có hàng trăm đường dây tế bào khác nhau để cấu tạo nên một con người. Kỳ diệu ở chỗ các đường dây sản xuất phối hợp với nhau rất mạch lạc, các bộ phận được sắp xếp theo một trật tự và các nhà khoa học khám phá ra đó chính là những mã số sắp đặt của gene trong DNA (Acid deoxyribonucleic) quy định chương trình cấu trúc con người cho các đường dây. Đồng thời họ cũng trực giác nhận ra các đường dây sản xuất này sẽ là những hướng nghiên cứu phong phú cho y khoa.Tế bào gốc


Tế bào gốc được ứng dụng trong chữa trị nhiều bệnh lý khác nhau.


Và ứng dụng trong trị bệnh

Trong bệnh mắt: Người ta đã sử dụng các tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPEs/retinal pigmented epithelial Cells) có nguồn gốc từ tế bào gốc phôi người (hESCs/Human Embryonic Stem Cells) để điều trị bệnh Stargardt hay còn gọi là chứng thoái hóa võng mạc khô và teo điểm vàng. Sau cấy ghép bệnh nhân được sử dụng một số thuốc ức chế miễn dịch để chống thải ghép. Kết quả cho thấy bệnh nhân đều cải thiện thị lực ổn định.


Các bệnh về máu: Ứng dụng tế bào gốc trong điều trị các bệnh máu, đặc biệt là ung thư máu đã được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi, để ứng dụng được cho nhiều bệnh nhân. Các tế bào tạo máu có thể được phân lập và nuôi cấy trong phòng thí nghiệm.


Bệnh của hệ tiêu hóa: Bệnh viêm ruột hay còn gọi là bệnh Crohn và viêm đại tràng cũng đã được nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc điều trị. GS. Hawkey và cộng sự (Queen’s Medical Centre, Anh) đã cấy ghép các tế bào gốc tự thân cho 45 bệnh nhân Crohn. Một số trường hợp có dùng thuốc chống thải ghép nhưng đa phần bệnh nhân không có phản ứng với tế bào gốc tự thân, kết quả cho thấy có sự tái tạo hệ miễn dịch ở những bệnh nhân này. Các tế bào gốc trung mô tự thân cũng được sử dụng cho các bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối do viêm gan b và C.


Bệnh đái tháo đường: Người ta đã sử dụng các tế bào gốc beta tiết insulin cấy vào dưới da dưới dạng viên để phòng miễn dịch qua trung gian tế bào trong đái tháo đường týp I. Các tế bào gốc trung mô cũng được sử dụng tiêm tĩnh mạch cho các bệnh nhân đái tháo đường týp II. Kết quả cho thấy có sự cải thiện tạm thời các chỉ số về chuyển hóa.


Đột quỵ não: Việc sử dụng loại tế bào gốc nào để sửa chữa các tổn thương ở hệ thần kinh trung ương vẫn còn chưa được xác định rõ. Các thử nghiệm sử dụng các dạng tế bào gốc đã được thực hiện nhưng các tế bào gốc thần kinh được coi là yếu tố cốt lõi trong việc tái tạo nơron, tế bào hình sao (astrocyte) và tế bào thần kinh đệm (oligodendrocyte). Các thử nghiệm lâm sàng ở trên bệnh nhân đột quỵ ở giai đoạn cấp và mạn cũng đã được thực hiện và đều cho thấy không cải thiện về chức năng thần kinh. Tế bào gốc trung mô cũng được sử dụng để truyền tĩnh mạch cho bệnh nhân ở 2 tuần đầu của bệnh và tiêm tĩnh mạch sau 24-36 giờ sau đột quỵ. Kết quả của hai nghiên cứu này đều cho thấy không có ý nghĩa về lâm sàng.


Bệnh Parkinson: Năm 2015, dựa trên cơ chế sinh bệnh học, các nhà khoa học Úc đã ứng dụng tế bào gốc thần kinh phôi thai người để điều trị bệnh Parkinson, tế bào thần kinh A9 được coi là tế bào sinh dopamine. Các thử nghiệm về chiết xuất và cấy ghép điều trị ban đầu được thực hiện trên động vật bắt đầu được nghiên cứu từ năm 2014, khi thành công thì mới bắt đầu các ca thử nghiệm lâm sàng trên người.


Tổn thương tủy sống: Các nhà khoa học Nhật Bản, Mỹ đã sử dụng các tế bào thần kinh gốc (neural stem cell) được lấy từ phôi (embryonic stem cell) của chuột để cấy ghép cho những con chuột trưởng thành bị tổn thương tủy sống. Ở Cộng hòa Séc, từ năm 2006 đã sử dụng tế bào gốc lấy từ tủy xương tự thân để cấy ghép điều trị tổn thương tủy sống trên chuột, kết quả trên lâm sàng, mô bệnh học cũng như hình ảnh cộng hưởng từ cho thấy đều có sự hồi phục ở vùng tủy bị đứt.


Bệnh thiếu máu cơ tim: Các tế bào gốc trung mô cũng đã được thử nghiệm cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim, kết quả cho thấy có sự cải thiện hiệu suất tống máu của thất trái và hiệu suất đi bộ 6 phút. Các nghiên cứu ứng dụng tế bào tủy xương tự thân điều trị nhồi máu cơ tim cũng cho những kết quả tương tự.


Ở nước ta cũng đã có một số công trình khoa học của các bệnh viện và trường đại học sử dụng tế bào gốc điều trị nhồi máu cơ tim, sử dụng tế bào gốc mô mỡ điều trị cho các bệnh nhân tổn thương tủy sống; ngoài ra còn có các công trình sử dụng tế bào gốc điều trị các bệnh về máu...


Dù đã có nhiều nghiên cứu nhưng thành công thì chưa rõ ràng và thất bại thì rất nhiều, chi phí cho các nghiên cứu là không hề nhỏ. Bên cạnh đó, những rào cản về luật pháp, sử dụng thuốc chống thải ghép, các hormon cần bổ sung... là những vấn đề mang tính thách thức làm nản lòng các nhà đầu tư, sự chán chường đối với nhà nghiên cứu và sự chờ đợi mệt mỏi của các thầy thuốc và bệnh nhân.


BS. Cầm Bá Thức


Người bị tai biến hối hận cả đời vì không biết tin này sớm... Không còn biến chứng tiểu đường nhờ BoniDiabet Bệnh gút không còn là nỗi đáng sợ trong tôi

Tag :

  • Than phiền
  • gplus
  • pinterest
Bình luận (0)
Đánh giá:

Liệu pháp tế bào gốc: Triển vọng và thách thức

Tế bào gốc là tế bào còn non trẻ, có khả năng tự thay mới mình và biệt hóa thành các tế bào chuyên biệt khác để tạo nên các mô...


Lieu phap te bao goc: Trien vong va thach thuc


Te bao goc la te bao con non tre, co kha nang tu thay moi minh va biet hoa thanh cac te bao chuyen biet khac de tao nen cac mo...


Te bao goc la te bao con non tre, co kha nang tu thay moi minh va biet hoa thanh cac te bao chuyen biet khac de tao nen cac mo, co quan khac nhau cua co the va thay the cho cac te bao o cac mo, co quan bi mat di do gia va chet tu nhien hoac bi ton thuong vi cac nguyen nhan khac nhau. Te bao goc hua hen nhieu tiem nang trong cac nghien cuu ve suc khoe va y hoc. Mot so van de nan y cua y hoc nhu benh ung thu, Parkinson, Alzheimer, chan thuong tuy song, dot quy, benh tim, dai thao duong... Tuy nhien, lay te bao goc o dau la mot cau hoi lon...


Su hinh thanh te bao goc

Khi tinh trung cua nguoi nam phoi hop voi trung cua nguoi nu, chung tao nen mot phoi bao (embryo). Ben trong phoi bao nay, khoi dau chi co mot te bao, nhung no co tiem nang tao nen mot con nguoi. Trong phoi bao, te bao dau tien phat trien bang cach tu phan thanh 2 te bao giong het nhau. Roi hai te bao nay, moi cai lai tu phan doi, tong cong thanh 4 te bao giong het nhau. Dien tien tiep tuc nhu vay cho toi khi phoi bao co toi 64 te bao thi phep la xay ra. Tuy moi te bao giong het nhau va tu no co tiem nang tao nen toan the mot con nguoi, nhung dot nhien moi te bao chi phu trach mot viec, co te bao chi hinh thanh toc, co te bao chi hinh thanh ra da, co te bao chi hinh thanh xuong... Nhung te bao nay duoc goi la nhung te bao goc vi chung la goc tao ra su san xuat. Moi huong san xuat duoc goi la mot duong day. Co hang tram duong day te bao khac nhau de cau tao nen mot con nguoi. Ky dieu o cho cac duong day san xuat phoi hop voi nhau rat mach lac, cac bo phan duoc sap xep theo mot trat tu va cac nha khoa hoc kham pha ra do chinh la nhung ma so sap dat cua gene trong DNA (Acid deoxyribonucleic) quy dinh chuong trinh cau truc con nguoi cho cac duong day. Dong thoi ho cung truc giac nhan ra cac duong day san xuat nay se la nhung huong nghien cuu phong phu cho y khoa.Te bao goc


Te bao goc duoc ung dung trong chua tri nhieu benh ly khac nhau.


Va ung dung trong tri benh

Trong benh mat: Nguoi ta da su dung cac te bao bieu mo sac to vong mac (RPEs/retinal pigmented epithelial Cells) co nguon goc tu te bao goc phoi nguoi (hESCs/Human Embryonic Stem Cells) de dieu tri benh Stargardt hay con goi la chung thoai hoa vong mac kho va teo diem vang. Sau cay ghep benh nhan duoc su dung mot so thuoc uc che mien dich de chong thai ghep. Ket qua cho thay benh nhan deu cai thien thi luc on dinh.


Cac benh ve mau: Ung dung te bao goc trong dieu tri cac benh mau, dac biet la ung thu mau da duoc nghien cuu va ung dung rong rai, de ung dung duoc cho nhieu benh nhan. Cac te bao tao mau co the duoc phan lap va nuoi cay trong phong thi nghiem.


Benh cua he tieu hoa: Benh viem ruot hay con goi la benh Crohn va viem dai trang cung da duoc nghien cuu ung dung te bao goc dieu tri. GS. Hawkey va cong su (Queen’s Medical Centre, Anh) da cay ghep cac te bao goc tu than cho 45 benh nhan Crohn. Mot so truong hop co dung thuoc chong thai ghep nhung da phan benh nhan khong co phan ung voi te bao goc tu than, ket qua cho thay co su tai tao he mien dich o nhung benh nhan nay. Cac te bao goc trung mo tu than cung duoc su dung cho cac benh nhan xo gan giai doan cuoi do viem gan b va C.


Benh dai thao duong: Nguoi ta da su dung cac te bao goc beta tiet insulin cay vao duoi da duoi dang vien de phong mien dich qua trung gian te bao trong dai thao duong typ I. Cac te bao goc trung mo cung duoc su dung tiem tinh mach cho cac benh nhan dai thao duong typ II. Ket qua cho thay co su cai thien tam thoi cac chi so ve chuyen hoa.


Dot quy nao: Viec su dung loai te bao goc nao de sua chua cac ton thuong o he than kinh trung uong van con chua duoc xac dinh ro. Cac thu nghiem su dung cac dang te bao goc da duoc thuc hien nhung cac te bao goc than kinh duoc coi la yeu to cot loi trong viec tai tao noron, te bao hinh sao (astrocyte) va te bao than kinh dem (oligodendrocyte). Cac thu nghiem lam sang o tren benh nhan dot quy o giai doan cap va man cung da duoc thuc hien va deu cho thay khong cai thien ve chuc nang than kinh. Te bao goc trung mo cung duoc su dung de truyen tinh mach cho benh nhan o 2 tuan dau cua benh va tiem tinh mach sau 24-36 gio sau dot quy. Ket qua cua hai nghien cuu nay deu cho thay khong co y nghia ve lam sang.


Benh Parkinson: Nam 2015, dua tren co che sinh benh hoc, cac nha khoa hoc Uc da ung dung te bao goc than kinh phoi thai nguoi de dieu tri benh Parkinson, te bao than kinh A9 duoc coi la te bao sinh dopamine. Cac thu nghiem ve chiet xuat va cay ghep dieu tri ban dau duoc thuc hien tren dong vat bat dau duoc nghien cuu tu nam 2014, khi thanh cong thi moi bat dau cac ca thu nghiem lam sang tren nguoi.


Ton thuong tuy song: Cac nha khoa hoc Nhat Ban, My da su dung cac te bao than kinh goc (neural stem cell) duoc lay tu phoi (embryonic stem cell) cua chuot de cay ghep cho nhung con chuot truong thanh bi ton thuong tuy song. O Cong hoa Sec, tu nam 2006 da su dung te bao goc lay tu tuy xuong tu than de cay ghep dieu tri ton thuong tuy song tren chuot, ket qua tren lam sang, mo benh hoc cung nhu hinh anh cong huong tu cho thay deu co su hoi phuc o vung tuy bi dut.


Benh thieu mau co tim: Cac te bao goc trung mo cung da duoc thu nghiem cho benh nhan nhoi mau co tim, ket qua cho thay co su cai thien hieu suat tong mau cua that trai va hieu suat di bo 6 phut. Cac nghien cuu ung dung te bao tuy xuong tu than dieu tri nhoi mau co tim cung cho nhung ket qua tuong tu.


O nuoc ta cung da co mot so cong trinh khoa hoc cua cac benh vien va truong dai hoc su dung te bao goc dieu tri nhoi mau co tim, su dung te bao goc mo mo dieu tri cho cac benh nhan ton thuong tuy song; ngoai ra con co cac cong trinh su dung te bao goc dieu tri cac benh ve mau...


Du da co nhieu nghien cuu nhung thanh cong thi chua ro rang va that bai thi rat nhieu, chi phi cho cac nghien cuu la khong he nho. Ben canh do, nhung rao can ve luat phap, su dung thuoc chong thai ghep, cac hormon can bo sung... la nhung van de mang tinh thach thuc lam nan long cac nha dau tu, su chan chuong doi voi nha nghien cuu va su cho doi met moi cua cac thay thuoc va benh nhan.


BS. Cam Ba Thuc


Nguoi bi tai bien hoi han ca doi vi khong biet tin nay som... Khong con bien chung tieu duong nho BoniDiabet Benh gut khong con la noi dang so trong toi
RẤT NHIỀU SẢN PHẨM

DANH BẠ PHONG PHÚ

Đa dạng hàng trăm ngàn thuốc

CÁC THƯƠNG HIỆU NỔI TIẾNG

ĐỊA CHỈ NHÀ THUỐC

Chi tiết từng ngõ, phố, quận, huyện

TIN TỨC CẬP NHẬT

TIN SỨC KHỎE HỮU ÍCH

Các tin y tế cập nhật liên tục

HỖ TRỢ NHANH CHÓNG

HỖ TRỢ NHANH CHÓNG

Tư vẫn miễn phí, nhiệt tình

RẤT NHIỀU SẢN PHẨM

DANH BẠ PHONG PHÚ

Đa dạng hàng trăm ngàn thuốc

TIN TỨC CẬP NHẬT

TIN SỨC KHỎE HỮU ÍCH

Các tin y tế cập nhật liên tục

Giá Thuốc www.giathuoc.net Hà Nội, Việt Nam 123 ABC VN-HN 10000 VN ‎0912121212